Pliki RAW czy JPG – jakie wybrać? | Poradniki Media Expert

Poradniki Eksperta

Era fotografii cyfrowej na tyle zmieniła reguły otrzymywania gotowego zdjęcia, że trzeba było znaleźć sposób by obraz z matrycy światłoczułej zapisać na nośniku pamięci. Pierwsze aparaty miały tylko jedną możliwość: zapisać zdjęcia w postaci plików graficznych o nazwie JPEG (ang. Joint Photographic Experts Group), podobnie jak zapisywane były pliki graficzne w komputerach. Standard ten został opublikowany w 1991 roku i definiował podstawowy (ang. baseline), sekwencyjny tryb kompresji stratnej. W odróżnieniu od pliku JPG – pliki RAW (ang. raw, surowy) pozwalają zachować najwyższej wierności odwzorowania obrazu oferowanej przez aparat, dając możliwość dokładnej ich obróbki na komputerze. Zanim jednak wybierzemy jeden z formatów zapisu zdjęć, powinniśmy nieco bardziej poznać ich specyfikę i możliwości.

Pierwotny format zapisu obrazu i grafiki rastrowej to właśnie JPEG, najczęściej oznaczany jako .JPG. Format pliku .JPG jest zaimplementowany do przechowywania cyfrowych zdjęć i obrazów z obsługą 24-bitowego koloru, dzięki czemu jest to domyślny standard dla producentów aparatów cyfrowych. Ze względu na specyfikacje kompresji stratnej zintegrowane z zawartością obrazu tych plików, jego rozmiar jest znacznie zmniejszony, aby zapewnić optymalną przenośność. Oznacza to, że użytkownik może wygodnie udostępniać swoje zdjęcia, przechowując je w formacie .JPG i przesyłać je przez Internet lub e-mail.

Kompresja stratna, która jest przypisana do plików .JPG to nieodwracalna metoda zmniejszenia objętości danych poprzez usunięcie przez koder-dekoder mniej istotnych danych dla zmysłów człowieka. Algorytmy kompresji stratnej posługują się między innymi modelami psychowizualnymi, aby odrzucić najmniej istotne dla zmysłów odbiorcy dane wizualne, pozostawiając dane o wyższej ważności dla percepcji informacji przez zmysły odbiorcy. Prostym przykładem kompresji stratnej obrazu jest na przykład zachowanie tylko co drugiego piksela. Najbardziej powszechnym algorytmem kompresji obrazów jest właśnie JPEG. Na czym polega taka kompresja stratna? Algorytm JPEG zamienia przestrzeń kolorów z RGB na kanał jasności i dwa kanały koloru, następnie obniża rozdzielczość kanałów koloru, przy czym zwykle brana jest co druga wartość wzdłuż osi poziomej i każda na pionowej. Kolejny krok to podzielenie każdego kanału obrazka na bloki 8×8 pikseli, w dalszej kolejności następuje transformata kosinusowa każdego z bloków. Największa utrata precyzji danych następuje podczas kwantyzacji, czyli zastępowanie danych zmiennoprzecinkowych przez liczby całkowite. Ten skomplikowany, choć ujęty w duży skrót opis powstawania pliku JPEG można podsumować w następujący sposób – kompresja pliku JPEG polega kolejno na:

konwersji wartości RGB na inne systemy kolorów oparte na skalach jasności i kolorów,
redukcji danych opisujących kolor (skala jasności pozostaje nienaruszona) poprzez zastępowanie dwóch sąsiednich pikseli pojedynczą wartością, wyrażającą ich średnią,
identyfikacji i zaokrągleniu wartości zmiany dokonanej w poprzednim etapie, w blokach 8 × 8 pikseli.

7 397,00 zł	Cena przed kodem
7 297,00 zł	Najniższa cena

Format ten charakteryzuje się przede wszystkim brakiem kompresji stratnej i zawiera zazwyczaj 12 lub 14 bitów na piksel (w odróżnieniu od 8-bitowych plików JPEG, co oznacza, że dla każdego piksela jest w stanie pokazać 256 poziomów jasności). 14-bitowy RAW jest w stanie rozróżnić aż 16 384 poziomy jasności, bardziej popularne 12-bitowe RAW-y rozróżniają 4096 poziomów. Istotną cechą plików .RAW jest bardzo duży zakres tonalny.

Plik .RAW zawiera nieskompresowane, nieprzetworzone dane obrazu w postaci przechwytywanej przez matrycę CCD aparatu cyfrowego, które można dostosować do ekspozycji i balansu bieli za pomocą oprogramowania obsługującego format. Można powiedzieć, że plik .RAW to taki cyfrowy odpowiednik staroświeckiego negatywu. Żeby uzyskać z takiego pliku obraz, który możemy zobaczyć, trzeba go „wywołać”, oczywiście cyfrowo. W tym celu trzeba skorzystać z zewnętrznego programu zainstalowanego na komputerze, zaimportować plik .RAW z aparatu cyfrowego i dopiero wtedy – po koniecznej obróbce – zapisać plik w formacie .JPG. Oprogramowanie do konwersji i edycji plików .RAW może być drogie i profesjonalne, może być tańsze i mniej skomplikowane, ale jakieś być musi.

Trzeba wziąć także pod uwagę, że pliki .RAW zapisywane przez aparat cyfrowy mogą się różnić między sobą ze względu na markę aparatu. Większość producentów ma swoje standardy zapisu plików .RAW – najpopularniejsze to pliki z rozszerzeniami: .NEF (Nikon), .CR2 (Canon), .RAF (Fuji), .ARW (Sony), ale jest ich oczywiście o wiele, wiele więcej. W tej sytuacji z pomocą przychodzi firma Adobe, producent oprogramowania do edycji obrazu i proponuje ujednolicony standard .DNG (ang. Digital Negative Image File).

Na takie pytanie brak niestety jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ każdy z formatów ma swoje wady i zalety.

Wybór określonego formatu i standardu jakości zależy od fotografa i od aparatu, który trzyma on w ręku. Fotografujący może wybrać jeden z wielu dostępnych formatów i wariantów rejestrowania obrazu: począwszy od plików .JPG zwykłej lub wysokiej jakości, przez .JPG o najwyższej jakości z minimalną kompresją aż po pliki .RAW.

Zastosowanie opcji zapisu zdjęć w formacie .JPG w zwykłej lub wysokiej jakości można przyjąć jedynie w sytuacji, gdy pliki zdjęć wykorzystywane będą w Internecie lub na własne potrzeby i wyświetlane na ekranie komputera. Ze względu na bardzo niewielką rozdzielczość, największy, możliwy format wydruku, który da się uzyskać na podstawie takiego zdjęcia, to około 10 × 15 cm. Trzeba brać także pod uwagę, że jakakolwiek ingerencja w takie zdjęcie, podczas edycji obrazu – szczególnie jego kadrowanie – spowoduje dalszy spadek jego jakości. Plusem plików .JPG jest ich niewielka objętość, która zależy od trzech czynników:

rozmiaru zdjęcia,
ustawionego stopnia kompresji,
szczegółowości zdjęcia.

Decydując się na zapis obrazu w formacie .JPG, musimy brać pod uwagę, że aparat w swojej „zaprogramowanej mądrości” może zdjęcie zmodyfikować. Kolejne ingerencje w obraz również dodatkowo może je zniekształcić. W efekcie otrzymamy poprawny obrazek, jeśli patrzymy na ekran smartfona czy laptopa. Jeśli jednak chcielibyśmy takie zdjęcia pokazywać na większym ekranie, to z pewnością rzuci się w oczy ich mizerna jakość. I jeszcze jedna uwaga – zdjęcia zapisane w formacie .JPG podczas ich edycji zmieniają się bezpowrotnie. Jeśli nie pracujemy na kopiach zaimportowanych obrazów, każda modyfikacja może spowodować utratę zdjęcia. Dlatego warto zabezpieczyć się i najpierw skopiować zdjęcia z kart pamięci do katalogu, potem zrobić kopię jego zawartości i na niej dopiero pracować. W ten sposób unikniemy rozczarowań.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy decydujemy się na zapis obrazu w formacie .RAW. Jak już wspomnieliśmy, jest on swego rodzaju negatywem cyfrowym. Zawiera czyste, nieprzetworzone dane, zarejestrowane przez matrycę aparatu, niepoddane żadnym modyfikacjom i poprawkom. W efekcie dostajemy także „surowe” zdjęcie, które dopiero po konwersji do komputera będziemy w stanie je wywołać i uzyskać obraz taki, jaki sobie wymarzymy. Z jednej strony to plus, z drugiej niedogodność, zwłaszcza dla początkujących, ponieważ aby uzyskać zadowalające wyniki, trzeba nauczyć się obsługi stosownego programu. Druga niedogodność to „ciężar” pliku w porównaniu z JPEG – RAW-y są zdecydowanie większe. Taki plik, w zależności od rozdzielczości aparatu może mieć nawet kilkadziesiąt megabajtów. Format .RAW daje fotografowi pełną kontrolę nad obrazem i o wszystkim decydujesz on sam.