Oczyszczacz powietrza – czy warto go kupić?

Poradniki Eksperta

Oczyszczacze powietrza neutralizują także zanieczyszczenia powietrza powodowane smogiem, przykre zapachy kuchenne, czy dym papierosowy. Smog zawiera pyły zawieszone PM2.5 i PM10 i wiele trujących związków chemicznymi jak ołów, ozon, tlenek siarki, dwutlenek azotu. Groźne są też lotne związki organiczne VOC (Volatile Organic Compounds) zawierające toksyczny benzen czy formaldehyd. Z powodu bardzo małych rozmiarów pyłów PM2.5 <2,5 µm (cząstki spalania związki organiczne, metale) i PM10 <10 µm (kurz pyłek, pleśń, zarodniki) skutecznie wnikają do gardła nosa i płuc. Dla porównania włos ludzki ma średnicę < 50-70 µm.

Powinieneś wiedzieć, że do najważniejszych chorób, z którymi poradzą sobie oczyszczacze powietrza są choroby: układu oddechowego takie jak alergia, astma, kaszel, układu krążenia i serca a nawet problemy z oczami. Ograniczają możliwość zachorowania na pewne odmiany raka. Przeprowadzane badania potwierdzają, że oczyszczacz powietrza dla alergika jest bardzo skuteczny w leczeniu dolegliwości oddechowych. Zagrożeniem dla górnych dróg oddechowych jest także suche powietrze, które powoduje przesuszenie śluzówek, reakcje alergiczne czy ból gardła. Przy prawidłowej wilgotności powietrza, organizm lepiej regeneruje się w czasie snu, jesteśmy bardziej wypoczęci. Optymalna wilgotność to także naturalny sprzymierzeniec w usuwaniu kurzu. Jego cząstki są wiązane przez wodę i opadają na podłogę. W mieszkaniu poziom wilgotności szczególnie zmniejsza się w sezonie grzewczym.

Zastanawiając się nad tym, czy warto kupić oczyszczacz powietrza, przenalizuj kilka rodzajów oczyszczaczy z:

filtracją mechaniczną i filtrami aktywnymi,
filtracją mechaniczną i nawilżaniem,
filtracją mechaniczną, jonizacją i nawilżaniem.

Jeżeli zależy ci na oczyszczaczu prostym w obsłudze, a w domu nie masz problemu z małą wilgotnością, wybierz oczyszczacz z filtracją tylko mechaniczną. Do działania wykorzystują one wentylator, który zasysa zanieczyszczone powietrze a następnie zostaje ono oczyszczone przez trzy filtry:

wstępny – umieszczony z tyłu obudowy, który zatrzymuje duże cząstki, takie jak kurz, sierść, włosy, okruchy i inne drobiny;
węglowy – wykorzystujący aktywny węgiel usuwający przykre zapachy, dym tytoniowy oraz lotne związki organiczne VOC. Jest to filtr wymienny;
HEPA – skutecznie eliminuje najróżniejsze pyły PM2.5, PM10 i mniejsze (nawet ultra małe cząstki do 0,02 µm), bakterie, wirusy, pleśń, alergeny. Filtr zawiera mikrowłókna o strukturze papieru ułożonego w harmonijkę, aby zwiększyć powierzchnie filtracji. Jest to także filtr wymienny.

W oczyszczaczach może także występować filtr hybrydowy zawierający w jednej obudowie filtr HEPA i filtr węglowy. Zwykle te trzy filtry zatrzymują 99.97 proc. cząstek o wielkości 0,3 µm. Warto pamiętać, że filtr HEPA ma wiele odmian. Najwyższy i najskuteczniejszy to wersja HEPA H13.

Możesz wybrać oczyszczacz, który ma dodatkowe filtry aktywne:

elektrostatyczny – wykorzystuje pole elektrostatyczne, które powoduje, że cząstki np. kurzu i pyłki ulegają jonizacji i przyjmują dodatni ładunek, a następnie zostają przyciągnięte przez ujemnie naładowane płytki filtra.
fotokatalityczny – użyto w nim światło do reakcji chemicznych, powodujących wytworzenie substancji silnie utleniających zanieczyszczenia i rozkładanie ich na substancje nieszkodliwe.

W walce z mikroorganizmami jest stosowana także lampa UV, której światło niszczy bakterie, wirusy, pleśnie, grzyby oraz wszelkie inne drobnoustroje wewnątrz oczyszczacza.

Jeżeli w mieszkaniu panuje suche powietrze, a domownicy mają problemy z alergią i astmą lub często zapadają na infekcje górnych dróg oddechowych wybierz oczyszczacz powietrza z funkcją nawilżania. Także za duża wilgotność sprzyja rozwojowi grzybów lub pleśni szkodliwych dla zdrowia. W najlepszych oczyszczaczach poziom wilgoci jest ustalany w zależności od temperatury. Dodatkową zaletą oczyszczacza z funkcją nawilżania jest naturalny sposób ograniczenia zjawiska elektryczności statycznej czyli elektryzowania się np. ubrań dzięki utrzymywaniu wilgotności na optymalnym poziomie. Zastosowany filtr wodny pełni dwie funkcje, filtruje powietrze z zanieczyszczeń i jest źródłem wilgoci. Pamiętaj o regularnym czyszczeniu elementów filtra wodnego, aby nie pojawiła się na nich pleśń czy grzyby. Jeżeli nie używasz oczyszczacza, usuń wodę ze zbiornika.

Jeżeli chcesz zwiększyć skuteczność działania oczyszczacza w walce z alergią smogiem, mikroorganizmami, a także elektrycznością statyczną powinien być wyposażony w jonizator powietrza. Dodatkowo zapewnisz domownikom mikroklimat w pokoju. Mało doceniana jest równowaga jonów dodatnich i ujemnych dla naszego zdrowia. W powietrzu miejskim dominują szkodliwe jony dodatnie, których źródłem w domu i w biurze są urządzenia elektryczne. Natomiast dobrze czujemy się w lesie, po burzy, w okolicach wodospadów, będące źródłem jonów ujemnych. Wybierając oczyszczacz powietrza, z jonizatorem masz dodatkowe narzędzie do usuwania wielu szkodliwych mikroorganizmów takich jak: wirusy, bakterie, oraz pleśni, alergenów, nieprzyjemnych zapachów, dymu papierosowego.

Jonizacja powietrza ujemna skutecznie eliminuje dodatnie ładunki elektrostatyczne generowane przez urządzenia elektroniczne pogarszające samopoczucie i mogące zniszczyć sprzęt elektroniczny z powodu suchego powietrza. W najlepszych oczyszczaczach strumień jonów może być wykorzystywany do czyszczenia odzieży. Do wyboru masz oczyszczacze powietrza z generatorem jonów ujemnych lub ujemnych i dodatnich (oczyszczacze Sharp z generatorem jonów Plasmacluster). Jony dodatnie i jony ujemne Plasmacluster eliminują 23 rodzaje bakterii, pleśni i alergenów, dezaktywują wirusy grypy, bakterie E.coli. Są to najbardziej zaawansowane obecnie na rynku urządzenia.

Jeśli nie wiemy, czy warto kupić oczyszczacz powietrza, zwróć uwagę na następujące parametry, od których będą zależeć szybkość i skuteczność oczyszczania powietrza.

Wielkość pomieszczenia – podawana jest w m2 dla powierzchni lub m3 jego objętości. Dla niej ustalana jest mocy silnika, tak, aby powietrze w pokoju zostało przefiltrowane, w jak w najkrótszym czasie. Im większa moc silnika, tym większa wydajność oczyszczania.
Wydajność nominalna oczyszczania [m3/h] – opisuje ile m3 powietrza jest oczyszczane przez urządzenie w ciągu godziny. Im większa, tym powietrze zostanie szybciej oczyszczone.
Współczynnik CADR (Clean Air Delivery Rate) – określa rzeczywistą skuteczność oczyszczania powietrza przez filtry. Przyjmuje się, że powietrze w danym pomieszczeniu powinno być przefiltrowane w całości cztery razy w ciągu godziny. CADR jest zawsze mniejszy niż wydajność nominalna.
Poziom głośności [dB(A)] to o bardzo ważnym parametr decydujący o komforcie użytkowania oczyszczacza. Podawane są wartości dla różnych prędkości obrotów wentylatora. W trybie snu poziom głośności powinien być najmniejszy, najlepiej do 25 dB(A).
Pojemność zbiornika na wodę [l] jest podawana dla funkcji nawilżania. Od jego wielkości zależeć będzie, jak często będziemy dolewać wodę. Typowe pojemności zbiornika to 3, 4 l.

Praktycznie wszystkie oczyszczacze powietrza na rynku reklamowane są jako skuteczne w usuwaniu zanieczyszczeń powietrza. Jednak wybieraj urządzenia z gwarancją potwierdzającą skuteczność działania. Certyfikaty są wydawane przez ośrodki badawcze i fundacje. Zgodnie z polskim prawem oczyszczacz powinien mieć certyfikat PZH (Państwowego Zakładu Higieny). Dla alergika szukaj oczyszczacza z certyfikatem np. BAF (The British Allergy Foundation) brytyjskiej organizacji medycznej, ECARF (European Centre for Allergy Research Foundation) – Fundacji Europejskiego Centrum Alergii lub PTA Polskiego Towarzystwo Alergologicznego.

Oczyszczacze powietrza mogą być obsługiwane za pomocą przycisków na obudowie, pilota i aplikacji na smartfonie. Podstawowe czynności to zmiana trybu pracy, ustawianie timera, zdalne włączanie urządzania, zamiana prędkości wentylatora. Większe możliwości ma aplikacja, z której możesz korzystać poza domem. Obsługuje wymienione wcześniej funkcje i wyświetla dodatkowe informacje o stanie zanieczyszczenia powietrza w domu i z zewnętrznych stacji pomiarowych. Może informować o stężeniu pyłów zawieszonych PM 2.5, PM10, ozonie, tlenku węgla, dwutlenku węgla i pyłków roślin. Aplikacja poinformuje o konieczności wymiany filtrów.

Wybierając oczyszczacz zwróć uwagę na koszty eksploatacji związane z okresową wymianą filtrów. Dzięki temu wiemy, czy warto kupić oczyszczacz powietrza i czy będzie on opłacalny. Największy wpływ na koszty eksploatacji w oczyszczaczach powietrza ma cena filtrów i częstość ich wymiany. Częstość wymiany np. filtra HEPA może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat w zależności od jakości i producenta filtra. Jest też zależna od zanieczyszczenia powietrza. Kupno tańszego oczyszczacza powietrza może oznaczać większe koszty z powodu częstej wymiany filtrów, niż gdy wybierzemy droższy oczyszczacz, ale z filtrami, które wymienia się rzadziej.