Jaki statyw do aparatu wybrać?

Poradniki Eksperta

Dobry aparat w połączeniu z porządnym statywem to gwarancja udanych, ostrych i nieporuszonych zdjęć, wykonywanych w różnych warunkach oświetleniowych. Przydaje się nie tylko do użytku profesjonalnego. Coraz częściej można spotkać poręczne statywy do przytrzymywania aparatów kompaktowych, smartfonów czy sportowych kamer. Jak wybrać statyw do aparatu, kamery lub smartfona, aby spełniał nasze oczekiwania? W poniższym artykule doradzamy, jaki statyw do aparatu będzie najlepszy do poszczególnych zastosowań fotograficznych.

Statyw to konstrukcja stabilizująca aparat fotograficzny podczas robienia zdjęć lub nagrywania filmów, tzw. stabilizator. Chociaż producenci wyposażają nowoczesne aparaty fotograficzne i aparaty w smartfonach w coraz bardziej skuteczne układy stabilizacji obrazu, to dobry statyw do aparatu jest nadal niezastąpiony. Na czym polega jego rola? Statyw do aparatu ma za zadanie stabilne utrzymanie aparatu w danym miejscu przez dłuższy czas, aby zwłaszcza przy powolnym zwalnianiu migawki, fotografowany obraz był nieporuszony i wyraźny. Ustawienie dłuższego czasu zwalniania migawki konieczne jest w przypadku, gdy w fotografowanym miejscu jest zbyt mało światła.

Wbrew pozorom statyw do aparatu nie jest akcesorium zarezerwowanym wyłącznie dla profesjonalnych fotografów. Dlaczego jest niezbędny do wykonywania dobrych zdjęć? Statyw jest niezastąpiony, gdy wykonujemy zdjęcia przy długich czasach naświetlania, np. nocnym lub koncertowym. Przydatny jest również jesienią i zimą, kiedy szybko robi się ciemno, a także do wykonywania zdjęć panoramicznych i w technice HDR. Statywu do aparatu używają również videoblogerzy do nagrywania filmów, a także blogerzy kulinarni do fotografowania potraw.

Statyw do aparatu przydatny jest również do wykonywania zdjęć w dobrych warunkach oświetleniowych, jeśli zależy nam, żeby zdjęcia były ostre i nieporuszone. Fotografowanie z ręki nie zawsze jest dobrym pomysłem, zwłaszcza gdy aparat jest duży i ciężki lub nie ma funkcji stabilizacji obrazu. Statyw do aparatu jest niezbędny do wykonywania autoportretów i zdjęć grupowych. Dlatego sprawdza się zarówno podczas podróży w pojedynkę, we dwoje, jak i w większym gronie. Kiedy jeszcze przydaje się statyw do aparatu? W fotografii architektonicznej, kiedy konieczne jest precyzyjne dopięcie kadru. Fotografowie specjalizujący się w uwiecznianiu krajobrazów znajdą zastosowanie dla statywu, wykonując spektakularne zdjęcia z długim czasem naświetlania, na których można malowniczo rozmyć chmury i wodę.

W zależności od posiadanego sprzętu – lustrzanka, kamera sportowa czy smartfon – powinniśmy zainwestować w taki statyw do aparat, jaki będzie najlepszy do naszego urządzenia. Na rynku dostępne są następujące typy statywów:

trójnogi – najpopularniejszy statyw do aparatu. Składa się z rozkładanych nóg, kolumny i głowicy. Dostępne są zarówno trójnogie statywy do aparatu małe, jak i większe o nośności 20 kg. Po rozłożeniu trójnogi statyw do aparatu ma kilkadziesiąt centymetrów. Po złożeniu zajmuje mało miejsca i bez problemu mieści się w plecaku lub specjalnym, poręcznym pokrowcu na ramię dołączonym do statywu. Warto się nad nim zastanowić, jeśli nie wiemy jaki statyw do aparatu wybrać;
stołowy – niewielki i lekki statyw do aparatu, raczej kompaktowego. Cięższa lustrzanka mogłaby powodować niestabilność tego zazwyczaj dość elastycznego statywu do aparatu fotograficznego. Idealny, gdy statywu potrzebujemy okazjonalnie, do zdjęć w pomieszczeniach. Niezastąpiony do fotografii kulinarnej. Taki statyw można również zabrać ze sobą w podróż, ponieważ zajmuje mało miejsca, a niektóre modele mieszczą się nawet w kieszeni;
studyjny – statyw do aparatu dla prawdziwych profesjonalistów. Jest stabilny, ciężki i najdroższy spośród dostępnych na rynku statywów. Jego masywna głowica jest w stanie podtrzymać nawet aparat wielkoformatowy. Wśród statywów studyjnych znajdziemy statyw do aparatu z wysięgnikiem, sprawdzający się w profesjonalnej fotografii i filmowaniu;
kolumnowy – ciężki i bardzo stabilny statyw, który pozwala na utrzymanie ciężkiego sprzętu fotograficznego. Przypomina metalową kolumnę ustawioną na masywnej podstawie. Znajduje zastosowanie głównie w studiach fotograficznych. Zdecydowanie nie jest to przenośny statyw do aparatu;
monopod – statyw do aparatu, który ma tylko jedną nogę i trzeba go stale podtrzymywać. Jest natomiast lekki, wygodny i łatwy w transporcie. Sprawdza się do fotoreportaży z koncertów;
gimbal – to nietypowy statyw do aparatu, a właściwie do smartfona lub kamerki sportowej, który trzyma się w ręce. Jego zadaniem jest redukcja drgań powstających przez wiatr, chodzenie czy oddech. Sprawdza się do wykonywania zdjęć lub filmowania w ruchu;
niestandardowe (specjalne) – przeznaczone do wykonywania specjalistycznych zdjęć. W tej grupie znajdziemy takie statywy, jak uchwyt na telefon lub kamerę do przymocowania na samochodowym oknie, kierownicy roweru, opaskę do przymocowania na gałęzi drzewa czy statyw do wygodnego operowania aparatem posiadającym długi obiektyw.

Na co zwrócić uwagę i jaki statyw do aparatu wybrać? Trzy podstawowe cechy to wysokość, udźwig (maksymalne obciążenie), waga i materiał.

Na wysokość statywu składają się trzy parametry – wysokość złożonego statywu oraz maksymalna i minimalna wysokość rozłożonego statywu. Długość złożonego statywu powinna być jak najmniejsza, aby transport był łatwiejszy. Maksymalna wysokość z wysuniętą kolumną powinna być nieco wyższa od fotografa. Wysoki statyw do aparatu zdecydowanie poszerza możliwości fotografa. Minimalna wysokość jest szczególnie ważna dla osób, które chcą wykonywać zdjęcia z tzw. „żabiej” perspektywy, czyli bardzo nisko nad podłożem.

Udźwig, czyli maksymalne obciążenie statywu, to ważny parametr w przypadku dużych i ciężkich aparatów. W przypadku posługiwania się profesjonalnym sprzętem powinniśmy zainwestować w solidny statyw do aparatu, który udźwignie aparat i cały osprzęt – obiektyw, lampę błyskową itp. Zawsze warto wybrać statyw o nieco wyższym udźwigu niż ciężar naszego aparatu. Statyw będzie pracował lepiej i dłużej, kiedy nie będzie maksymalnie eksploatowany.

Waga to jeden z najtrudniejszych parametrów. Z jednej strony lekki statyw do aparatu jest bardziej poręczny w przemieszczaniu się, z drugiej strony ciężkie statywy zazwyczaj są bardziej stabilne. Oczywiście istnieją kompromisy – statywy wykonane z lekkiego materiału, skonstruowane w ten sposób, by stabilnie utrzymywać nawet ciężki sprzęt, jednak takie innowacje wiążą się z dość wysokimi kosztami.

Ściśle powiązany z wagą jest materiał, z którego został wykonany statyw do aparatu. Lekkie, wytrzymałe i jednocześnie stabilne są statywy z włókna węglowego. Najtańsze wykonane są głównie z aluminium i posiadają wiele plastikowych elementów. Warto wybrać statyw zrobiony z wysokiej jakości materiału, ponieważ tylko taki sprzęt będzie solidny i trwały. Jeśli planujemy kupić statyw do aparatu, warto również przyjrzeć się jego budowie. Typowy statyw składa się z takich elementów, jak: nogi, stopki, kolumna i głowica. Czym powinny charakteryzować się poszczególne komponenty statywu?

Nogi powinny być przede wszystkim grube i powinno być ich co najmniej trzy. Taki statyw do aparatu jest najbardziej stabilny i nie powinien przewrócić się nawet podczas wietrznej pogody. Nogi w statywie rozkładają się teleskopowo. Należy zwrócić uwagę na stabilność połączeń, a także sposób blokowania nóg. Połączenia powinny być stabilne i nie mieć żadnych luzów. Rodzaje blokad, jakie można spotkać w statywach do aparatu, to zatrzaski (najszybsze) lub pokrętła (precyzyjniejsze i pewniejsze). Stopki to końcówki nóg w statywie do aparatu. Najczęściej spotykane są stopki gumowe, które sprawdzają się w większości zastosowań. Na miękkim podłożu przydadzą się stopki z wysuwanymi, długimi kolcami, na śniegu i lodzie – stopki z talerzykami, a w pomieszczeniach (np. w studiu) – płaskie kółka.

Kolumny w statywie używa się dopiero wtedy, gdy maksymalne rozłożenie nóg nie jest wystarczające. Należy zwrócić uwagę szczególnie na jej stabilność. Cienka i chwiejna kolumna nie zda egzaminu. Warto wybrać statyw do aparatu z kolumną, którą można obciążyć od dołu, np. torbą fotograficzną – takie rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza w plenerze. Ostatnim i najważniejszym elementem statywu do aparatu jest głowica. Służy do umieszczenia aparatu w statywie i ustawienia go we właściwej pozycji. Dobra głowica powinna być ciężka i wykonana z solidnego materiału. Częścią głowicy jest szybkozłączka, czyli płytka do szybkiego mocowania, która pozwala szybko wpinać i odpinać aparat od statywu. Niestety nie każdy statyw do aparatu jest wyposażony w szybkozłączkę, warto wybierać taki, który ją posiada.

kulowa – pozwala szybko zmieniać położenie aparatu we wszystkich trzech wymiarach: im większa kula, tym większa stabilność,
trójwymiarowa (3D) – bardziej precyzyjna, lecz wolniejsza w obsłudze, umożliwia ustawienie każdego wymiaru osobno,
dwuosiowa – pozwala ustawić aparat w dwóch osiach i wykonać maksymalny obrót o 90 stopni,
przekładniowa – charakteryzuje się wyjątkowo dużą precyzją, ale również pokaźnymi wymiarami; przeznaczona do profesjonalnych aparatów, studyjnych.