Rywalizacja o Ordynację Zamojską w latach 1665-1673 Mariusz Solecki

Najważniejsza część sporu o Ordynację Zamojską toczyła się w latach 1665-1673 i była istotnym konfliktem politycznym w państwie polsko-litewskim w tym okresie. Książka ta stanowi nie tylko opis tej rywalizacji, która sama w sobie nie doczekała się dotychczas osobnego opracowania. Odpowiada też na liczne związane z nią pytania badawcze. Jest więc skierowana do wszystkich tych, którzy chcą wiedzieć nie tylko jak coś się stało, ale też dlaczego coś się stało. Sięgnąć po nią może każdy. Nawet ktoś, kto na co dzień nie zajmuje się zawodowo historią. Do walki o spadek po III Ordynacie zmarłym bezpotomnie 7 kwietnia 1665 r. Janie Sobiepanie Zamoyskim stanęło w sumie osiem osób. Zgodnie ze statutem Ordynacji i ostatnią wolą zmarłego prawo do dziedziczenia majątku posiadała boczna linia Zamoyskich. Nie uznawały go jednak pozostałe strony sporu. Wspomniany konflikt był ważnym tematem nie tylko spraw w sądach i trybunałach, ale też obrad niemalże wszystkich sejmów i sejmików tego okresu. Rywalizujące strony nie zawahały się też uciec do walki zbrojnej. Stanowił problem polityczny, który miał wpływ na wiele innych wydarzeń zaistniałych w tym czasie; na przykład na przebieg sejmu elekcyjnego 1669 r., niemalże przyczyniając się do jego zerwania, czy na rywalizację stronnictwa królewskiego z tzw. malkontentami za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W jego rozwiązanie musiało zaangażować się całe aktywne politycznie społeczeństwo I Rzeczypospolitej. Niewątpliwie niósł on ze sobą duże zagrożenie nie tylko dla jedności politycznej państwa polsko-litewskiego, ale też (choć jedynie pośrednio) dla jego suwerenności. Stał się też jedną z przyczyn zwiększania się niewydolności politycznej Rzeczypospolitej, która finalnie doprowadziła do jej upadku.