Kotka brygidy Joanna Rudniańska

„Akacja, okupacja, kolacja, kapitulacja…” — powtarza w kółko mała Helena,skacząc przez skakankę, dumna z nowo zapamiętanych słów. A potem zakłada opaskę z niebieską gwiazdą, która „pasuje jej do płaszczyka” (upominek od chłopca z sąsiedztwa). To czarodziejska opaska. Tomek mówi, że „kto ją nosi, widzi to, czego inni nie widzą”. Sąsiedzi znikają, przenoszą się do getta. Siostra pana Kamila zastawia Helenie na przechowanie swoją kotkę-bez-imienia. Kotka na zawsze pozostanie„Kotką Brygidy”. Ten żywy depozyt w istocie jest metaforą — pamięcią? winą?świadkiem? (…) Autorka wyróżniona za mistrzowski opis okupacji z perspektywy dziecka — opowiedzianej szeregiem żywych obrazów — smakami, zapachami,strachem… Zapis przeczuć i domysłów — dziecięca chaotyczna układanka, sumująca się w panoptikum wojenne. Fragment uzasadnienia Jury literackiego nagrody „Książka Roku Ibby” Mówi Autorka: W powieści tej jest wiele prawdziwych historii. Ale pomysłem, początkiem była jedna – pewien mężczyzna podczas drugiej wojny światowej zabierał swoją ośmioletnią córeczkę Irenę na tramwajowe przejażdżki po warszawskim getcie i mówił jej: patrz i pamiętaj to, co  widzisz. Po pięćdziesięciu latach usłyszałam to z ust tamtej dziewczynki w filmie nagranym przez Fundację Shoah Stevena Spielberga. Potem Irena spacerowała ze mną po dzielnicy, gdzie spędziła swoje dzieciństwo i opowiadała mi dalej. W innym filmie dokumentalnym usłyszałam inną historię – jak pewna dziewczynka musiała iść do obozu koncentracyjnego, do Terezina, ponieważ jej ojciec tak ją kochał, że nie mógł się z nią rozstać nawet na jeden dzień i zabrał ją ze sobą, chociaż mogła wyjechać w bezpieczne miejsce, w tym wypadku do Anglii. Tak właśnie narodziła się historia dwóch dziewczynek, których dzieciństwo upływało oddzielnie, ale które miały jednego kota.   O KSIĄŻCE Jest to książka o Holokauście, którą mogą czytać starsze dzieci, powiedzmy od 12, może od 14 lat. Oczami małej dziewczynki, Heleny, patrzymy na stopniowe ograniczanie wolności Żydów, zamknięcie ich w getcie, wywożenie, wreszcie na powstanie w warszawskim getcie i likwidację getta. Helena jest Polką i pozornie jej to nie dotyczy, ale jej rodzice mieli przyjaciół i pracowników Żydów, a podczas wojny ukrywali Żydów. Obraz ten nie jest idealny: pokazany jest antysemityzm Polaków, a motywy, którymi kierował się ojciec Heleny, do końca nie są zupełnie jasne. W książce tej nie brak wątków baśniowych i mistycznych. Jak w niektórych baśniach Andersena opisane jest całe życie Heleny, jej starość i śmierć i jeszcze dalej, po śmierci. Opowieść kończy się współcześnie w Jerozolimie.