Kontury słowackiego modernizmu Joanna Goszczyńska

Kontury słowackiego modernizmu przybliżają polskiemu odbiorcy współczesną literaturę słowacką, która nadal pozostaje u nas w cieniu literatury czeskiej. Książka stanowi pierwszą tak szeroko zakrojoną próbę zredefiniowania miejsca słowackiej prozy modernistycznej w kontekście literatury europejskiej. Ukazuje słowacki modernizm jako zjawisko zróżnicowane, otwarte na wpływy literatur światowych, ale zarazem głęboko zakorzenione w lokalnej tradycji. Analizuje wnikliwie wybrane utwory najważniejszych słowackich twórców międzywojnia, wzbogaca szerszy kontekst ich twórczości i szerszy kontekst kulturowy oraz odsłania też niuanse mechanizmów kultury.

Istotnym walorem publikacji jest jej rewizyjny, komparatystyczny i interdyscyplinarny charakter. Nowatorskie interpretacje wpisują się w dyskurs maladyczny, dyskurs cielesności, badania nad traumą. Publikacja zawiera polemikę z tradycyjnymi interpretacjami badaczy słowackich, które nierzadko w imię podkreślania wyimaginowanej specyfiki literatury narodowej przesłaniają powiązania z literaturą światową.

Wybrane przez autorkę do interpretacji utwory nie należą do kanonu; ich wybór jest arbitralny, wypływający z przekonania, że świadczą one o skrytym bogactwie słowackiej prozy pozwalający spojrzeć na literaturę słowacką jako na istotny komponent literatury europejskiej. Książka jest napisana przystępnym, atrakcyjnym dla czytelnika językiem, łączy podejście naukowe z eseistycznym. Przeznaczona jest nie tylko dla specjalistów, ale dla szerokiego grona odbiorców, zainteresowanych modernizmem środkowoeuropejskim wraz z jej słowackim komponentem.

Joanna Goszczyńska słowacystka i bohemistka w zakresie literaturoznawstwa i kulturoznawstwa, tłumaczka i popularyzatorka literatury słowackiej i czeskiej. Od 2017 profesor zwyczajny w Instytucie Slawistyki PAN. Jej obszar zainteresowań obejmuje historię idei, problemy tożsamości narodowej, mitologii narodowej oraz czeską i słowacką literaturę międzywojenną i jej uwarunkowania kulturowe. Autorka ponad 100 artykułów z zakresu kultury i literatury czeskiej i słowackiej oraz licznych przekładów naukowych, popularnonaukowych i literackich z języka czeskiego i słowackiego (w niezależnym obiegu pod pseudonimem Adam Rajski). Redaktorka kilkunastu zbiorowych monografii, w tym poświęconych problemom tożsamości kulturowej na obszarze środkowoeuropejskim.

Autorka książek: Mit Janosika w folklorze i literaturze słowackiej XIX wieku, 2001 (przekład słowacki Mtus o Jnokovi vo folklóre a slovenskej literatre 19. storoia, 2003); Sławni i zapomniani. Studia z literatury czeskiej i słowackiej, 2004; Synowie Słowa. Myśl mesjanistyczna w literaturze słowackiej, 2008; Wielkie spory małego narodu, 2015; Mroczne oblicze czeskiej literatury, 2021 (przekład czeski Temn tv esk literatury, 2023).