Warszawskie nekrologi prasowe 1939-1945 Aneta Anna Czarnecka

Czym jest nekrolog? To szczególny rodzaj ogłoszenia, i choć może się to wydać zaskakujące, za pomocą niewielu słów mówi nam o zmarłym bardzo dużo: od imienia i nazwiska zmarłego zaczynając, poprzez jego lata życia, dokonania, przyczynę zgonu, na obrządku pogrzebowym kończąc. Tym bardziej zaskakuje, że nekrolog, zajmując tak ważne miejsce w systemach współczesnej komunikacji społecznej, do tej pory nie był przedmiotem szczegółowej analizy ze strony badaczy.

Uwagi te dotyczą zwłaszcza okresu II wojny światowej, kiedy ta forma komemoracji zmarłego przeszła w Polsce, a szczególnie w Warszawie, znaczącą ewolucję. Stołeczne nekrologi prasowe z tej epoki to prawdziwa skarbnica wiedzy o dawnych warszawianach, ich obyczajach i języku, emocjach, strachu, poczuciu beznadziejności, ale także odwagi, nadziei i wiary w zwycięstwo. Odnosi się to także do tragizmu, bohaterstwa i martyrologii czasów, w których przyszło im żyć, pracować, cierpieć, walczyć i umierać.

Autorka niniejszego opracowania podjęła wysiłek analizy nekrologu warszawskiego okresu wojny i okupacji, szczególny nacisk kładąc na czas powstania warszawskiego. Przedmiotem jej badań stała się zarówno warstwa językowa i literacka nekrologu, jak i sfera socjologiczna i historyczna tej formy wypowiedzi. Ogromną zaletą monografii jest bogaty materiał ilustracyjny i źródłowy, odnoszący się do samych nekrologów, jak i cytatów z pamiętników, relacji i raportów, przy wykorzystaniu bogatej literatury historycznej dotyczącej tej niespokojnej epoki.