Zdaniem eksperta
Gramofon to wyjątkowe urządzenie, które wraca dziś do łask nie tylko jako sprzęt audio, ale też jako element stylu życia. Aby jednak jego brzmienie było czyste i wierne oryginałowi, konieczna jest regularna konserwacja. Jak wymienić igłę w gramofonie?
Kiedy należy wymienić igłę gramofonową?
Zanim podejmie się decyzję o wymianie igły, trzeba rozpoznać, czy rzeczywiście jest to konieczne. Jest to niepozorna część gramofonu, która z czasem ulega naturalnemu zużyciu. Każda godzina odtwarzania płyty to mikrościeranie materiału, z którego wykonana jest końcówka, a także oddziaływanie sił tarcia na mechanizm wkładki. Zmęczona eksploatacją igła może zacząć zniekształcać dźwięk, tracić szczegóły, wprowadzać szumy lub w skrajnych przypadkach przeskakiwać po rowkach. Pogarszająca się jakość odsłuchu to najczęstszy sygnał, że nadszedł czas na wymianę.
Nie bez znaczenia jest również wpływ zużytej igły na płyty. Ostra, ale nierówna lub zdeformowana końcówka może nieodwracalnie uszkodzić rowki. Miłośnicy winyli dobrze wiedzą, że jedna zarysowana płyta potrafi kosztować więcej niż nowa igła, dlatego nie warto zwlekać z działaniem. Na ogół przyjmuje się, że model sferyczny wytrzymuje od 500 do 1000 godzin odsłuchu, a eliptyczna nawet do 2000, lecz wiele zależy od jakości nagrań, czystości płyt i nacisku ramienia.
W razie wątpliwości można poddać igłę oględzinom – najlepiej przy użyciu lupy jubilerskiej. Widoczne pęknięcia, odłamki lub nierównomierna powierzchnia końcówki to sygnały, że dalsze jej używanie jest niebezpieczne. W takiej sytuacji jedynym właściwym pytaniem staje się: jak wymienić igłę w gramofonie, by zrobić to bezpiecznie i skutecznie?
Jak wymienić igłę w gramofonie?
Wymiana igły w gramofonie nie jest czynnością skomplikowaną, ale wymaga ostrożności i znajomości konstrukcji własnego sprzętu. W najprostszych modelach wystarczy odpiąć samą końcówkę z przodu wkładki – igła jest wtedy osobnym, wymiennym elementem. W takiej sytuacji wystarczy złapać ją delikatnie palcami i pociągnąć zgodnie z jej prowadzeniem. Zazwyczaj igła wychodzi lekko w dół lub do przodu, zależnie od modelu. Po zdjęciu zużytej końcówki wystarczy nałożyć nową i upewnić się, że została dobrze osadzona.
W droższych lub bardziej zaawansowanych konstrukcjach może zajść potrzeba wymiany całej wkładki, czyli zespołu igły i przetwornika. Wtedy należy odłączyć główkę ramienia od obudowy gramofonu, odkręcić kartridż, a następnie bardzo ostrożnie odłączyć cienkie przewody odpowiadające za kanał lewy, prawy i uziemienie. Nową wkładkę podłącza się w tej samej kolejności, kierując się kolorystyką przewodów lub dokumentacją producenta.
Po zamontowaniu nowej końcówki – czy to samej igły, czy całej wkładki – bardzo ważne jest ponowne ustawienie nacisku ramienia. Zbyt duży może przyspieszyć zużycie części gramofonu i płyty, zbyt mały natomiast powoduje przeskakiwanie dźwięku i nieprawidłowy odczyt. Wielu producentów zaleca, aby akcentowanie dźwięków było w przedziale od 1,5 do 2,5 grama. Kalibracja powinna być wykonana z użyciem wagi lub przeciwwagi, które pozwalają precyzyjnie zrównoważyć ramię.
Warto również pamiętać, by po każdej wymianie sprawdzić odsłuch kilku dobrze znanych fragmentów muzyki. Jeśli dźwięk jest czysty, stabilny, a ramię porusza się płynnie, to znak, że nowa igła została zainstalowana prawidłowo.
Zobacz także: Ranking gramofonów [TOP10]
Czyszczenie igły gramofonowej – prosty zabieg, który robi różnicę
Regularna pielęgnacja igły jest równie ważna jak jej okresowa wymiana. Nawet nowa, doskonale skalibrowana końcówka szybko traci swoje właściwości, jeśli pozwoli się na gromadzenie zanieczyszczeń. Kurz, mikrowłókna i osady tłuszczu z powietrza mogą osadzać się na igle już po kilku sesjach odsłuchowych. Te niewidoczne zabrudzenia powodują zniekształcenia, przytłumienie tonów wysokich i wyraźny spadek jakości dźwięku. Jak czyścić igłę gramofonową?
Najprostszym sposobem czyszczenia jest użycie dedykowanej szczoteczki z miękkim włosiem. Przesuwa się ją zawsze w jednym kierunku – od tyłu do przodu – zgodnie z ruchem, w jakim porusza się igła po rowku płyty. Należy unikać szorowania czy gwałtownych ruchów, ponieważ mogą one uszkodzić delikatną konstrukcję końcówki. W specjalistycznych sklepach dostępne są także żele czyszczące, na które wystarczy delikatnie opuścić igłę, by zabrudzenia zostały usunięte bez dotykania jej włosiem.
Nie wolno natomiast stosować patyczków kosmetycznych, spirytusu ani wody z detergentem. Takie środki mogą osłabić klej trzymający końcówkę lub uszkodzić wewnętrzne elementy wkładki. Czyszczenie powinno być rytuałem – najlepiej po każdej sesji odsłuchowej. Ten prosty nawyk znacząco wpływa na długowieczność zarówno samej igły, jak i kolekcji płyt winylowych.
Dla każdego miłośnika płyt winylowych pytanie „jak wymienić igłę w gramofonie?” prędzej czy później stanie się aktualne. To jedna z najważniejszych czynności konserwacyjnych, która decyduje nie tylko o jakości odsłuchu, ale również o bezpieczeństwie płyt. Wiedza o tym, kiedy i jak wymienić igłę w gramofonie, w połączeniu z regularnym czyszczeniem końcówki, pozwala w pełni cieszyć się analogowym dźwiękiem – bez trzasków, zniekształceń i ryzyka uszkodzenia ulubionych albumów.