W wielu branżach pracownicy muszą stosować tego rodzaju stroje. Choć odzież ochronna a robocza to nie to samo, terminy te często są używane zamiennie. Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy powinni znać tę różnicę, ponieważ od niej zależy komfort pracy, bezpieczeństwo oraz zgodność z przepisami BHP.
Różnic pomiędzy nimi jest wiele i są one widoczne już na pierwszy rzut oka. Przede wszystkim jednak ich definicje wykazują podstawowe różnice dotyczące stosowania, jak i celów, z których to wynika.
Zgodnie z przepisami odzież robocza to strój, który ma służyć ochronie prywatnego ubrania pracownika przed zabrudzeniem lub zniszczeniem. Używa się jej wszędzie tam, gdzie warunki pracy mogą spowodować uszkodzenie zwykłego ubrania – na przykład w warsztacie, magazynie, na budowie, czy w przemyśle spożywczym. Taka odzież nie musi spełniać szczególnych norm, ale powinna być wygodna, trwała i dopasowana do rodzaju wykonywanych czynności. Jak widać zatem, główną funkcją odzieży roboczej jest po prostu ochrona prywatnej odzieży pracownika. Co jednak istotne, prawo dopuszcza pracę we własnym stroju, jeśli spełnia on wymogi BHP. Tu przepisy wskazują, że pracodawca zobowiązany jest wypłacić ekwiwalent pieniężny za użytkowanie prywatnej odzieży podczas pracy.
Coraz częściej można się spotkać także z odzieżą roboczą, która stosowana jest nawet wtedy, kiedy nie zachodzi ryzyko uszkodzenia czy pobrudzenia odzieży. Są to sytuacje związane z kwestiami marketingowymi, jak np. budowanie wizerunku marki i podkreślanie jej charakteru. Nadal jest to jednak odzież robocza.
Inaczej sprawa się ma w przypadku odzieży ochronnej. Jej zadaniem jest zabezpieczenie zdrowia i życia pracownika. Strój ten osłania od czynników szkodliwych lub niebezpiecznych, takich jak: wysoka temperatura, substancje chemiczne, iskry, prąd, czy urazy mechaniczne. Musi spełniać określone normy i posiadać odpowiednie certyfikaty. Stosuje się go np. przy spawaniu, pracy z niebezpiecznymi substancjami lub w środowisku o podwyższonym ryzyku. Jest stosowany także tam, gdzie wymagane jest zachowanie odpowiednich warunków sanitarnych.
Warto podkreślić, że zarówno stosowanie odzieży roboczej jak i ochronnej wiąże się z obowiązkami pracodawców, dotyczącymi m.in. prowadzenia ewidencji wydawanej stroju. Prowadzenie takiej ewidencji może być skontrolowane np. przez Państwową Inspekcję Pracy.
Zasady dotyczące jej stosowania regulują Kodeks pracy oraz przepisy BHP. Zgodnie z nimi, to pracodawca ma obowiązek zapewnienia odpowiedniej odzieży pracownikowi – zarówno ochronnej, jak i roboczej – jeśli jest to niezbędne ze względu na specyfikę stanowiska. Strój musi spełniać odpowiednie normy i odznaczać się dobrym stanem technicznym. Ponadto musi być pracownikowi regularnie dostarczany – regulują to przepisy. Co do zasady, częstotliwość wymiany zależy od rodzaju pracy i intensywności użytkowania. Jeśli ubrania są zużyte, uszkodzone lub przestają spełniać swoją funkcję – trzeba je natychmiast wymienić i musi to zostać zewidencjonowane. W przypadku odzieży ochronnej istotne są także okresowe przeglądy i kontrola stanu technicznego – w przeciwnym razie może dojść do zagrożenia zdrowia.
Należy podkreślić, że z odzieżą ochronną i roboczą wiążą się także obowiązki pracownika. Nie może on odmówić noszenia takiego stroju, jeśli jest on wymagany przepisami lub oceną ryzyka zawodowego. W przypadku odzieży o charakterze roboczym pracownik może jednak zgłosić pracodawcy możliwość pracy we własnych ubraniach. Jeżeli pracodawca na to przystaje, wówczas pracownik powinien otrzymywać ekwiwalent za pranie, użytkowanie oraz zużycie.
Jednak tam, gdzie stanowisko wymaga środków ochrony indywidualnej, nie wolno dopuścić pracownika do pracy bez odpowiedniego stroju ochronnego, a odpowiedzialność za ewentualne wypadki ponosi pracodawca.
Zobacz także: Co ile należy się odzież robocza? Kluczowe informacje
Jak już wspomnieliśmy na samym początku, oba stroje różnią się nie tylko pod względem formalnym, ale przede wszystkim praktycznym. Odzież robocza to zwykle proste, wygodne ubrania – np. spodnie ogrodniczki, bluzy, czy fartuchy – przystosowane do konkretnych warunków pracy. Chronią głównie przed zabrudzeniem, kurzem, czy przetarciami.
Odzież ochronna to natomiast specjalistyczne wyposażenie, często wykonane z zaawansowanych technologicznie materiałów. Mogą to być np. kurtki trudnopalne, rękawice antyprzecięciowe, kombinezony chemoodporne czy buty elektroizolacyjne. To sprzęt, który ma chronić ciało przed konkretnym zagrożeniem – dlatego musi być dobierany indywidualnie do stanowiska pracy. W praktyce elementów odzieży roboczej może być znacznie więcej. Są to m.in. koszulki, kamizelki, spodnie, kombinezony, a nawet polary, jeśli pracownik pracuje w chłodzie. Dodatkowo mamy też całą gamę sprzętów roboczych i ochronnych, jak choćby przyłbice, nauszniki, kaski, a także nakolanniki.