Ogniskowa obiektywu do krajobrazu
Obiektywy szerokokątne, standardowe i teleobiektywy tworzą obrazy różne pod względem głębi ostrości, perspektywy i stopnia powiększenia fotografowanych obiektów. Obiektyw standardowy rejestruje scenę mniej więcej tak, jak widzi ją fotograf. Obiektywy krótsze niż 50 mm (szerokokątne) zmniejszają fotografowane motywy, obiektywy o ogniskowej dłuższej niż 50 mm – powiększają. Dotyczy to aparatów pełnoklatkowych – jeśli masz aparat z matrycą mniejszą niż 24 × 36 mm, musisz sprawdzić informacje dotyczące współczynnika zmiany ogniskowej. Zwykle jest to 1,3 lub 1,4. Wszystkie ogniskowe trzeba wtedy pomnożyć przez ten współczynnik, by porównać rzeczywiste kąty widzenia obiektywów.
Najbardziej użyteczny i popularny do fotografowania krajobrazu jest zoom o zakresie ogniskowych od szerokiego kąta do standardu. Obiektyw szerokokątny pokazuje w kadrze większy wycinek rzeczywistości niż obiektyw standardowy, zmienia też perspektywę w stosunku do standardu, dzięki czemu daje to efekt większej głębi. Trzeba też pamiętać, że małe matryce (APS-C, 4/3 cala) w aparatach cyfrowych zmieniają obiektywy szerokokątne w obiektywy standardowe. By za pomocą tych aparatów uzyskać na zdjęciach efekt szerokiego kąta widzenia, trzeba użyć obiektywu o ogniskowej około 12 mm. Teleobiektyw to konstrukcja, która ma kąt widzenia mniejszy niż obiektyw standardowy, co wymusza ciasne kadrowanie. Odległość między bliskimi a dalekimi motywami kadru wydaje się niewielka, ponieważ teleobiektyw zagęszcza perspektywę.
Odpowiadając na pytanie, jaki obiektyw do krajobrazu wybrać, kierować się trzeba nie tylko wygodą czy możliwościami finansowymi, ale przede wszystkim celem ostatecznym, jaki chcemy uzyskać – piękne zdjęcia pejzażu. Wydaje się, że najbardziej pożądanymi przez fotografów krajobrazu obiektywami są cztery typy obiektywów: zoom o ogniskowych 25-100 mm, który wystarczy do większości fotografowanych motywów, obiektyw ultraszerokokątny (ogniskowa 20 mm lub mniej), umożliwiający pokazanie szerokich przestrzeni, teleobiektyw z długą ogniskową i wreszcie obiektyw z kontrolą perspektywy (tilt&shift), który umożliwia zgranie płaszczyzny ostrości z płaszczyzną krajobrazu. Obiektyw ultraszerokokątny służy do pozornego powiększenia pierwszego planu względem tła, za pomocą teleobiektywu uzyskamy efekt odwrotny – spłaszczy przestrzeń, wizualnie zbliżając plany bliskie z tymi bardziej odległymi. Przydatny będzie standardowy zoom – dla pełnej klatki będzie to 24-70 czy 24-100 mm, dla małej matrycy na przykład 18-55 mm. Cechą szczególną obiektywów do krajobrazu, cenioną przez fotografów, jest zachowanie ostrości w całym kadrze. Sprawny system autofokusa sprawdzi się w przypadku tych krajobrazów, które cechuje spora dynamika i ruch. W takich sytuacjach pożądane jest szybkie skupienie na kadrze, na przykład z płynącymi obiektami.
Niezwykle przydatna jest też stabilizacja – najlepiej fotografie pejzażowe robić z użyciem statywu, ale nie zawsze jest to możliwe. Mechanizm stabilizacji nie pozwoli na wielosekundowe naświetlanie, ale w wielu sytuacjach uratuje kadr, gdy nie da się skorzystać ze statywu. Obiektyw ze stabilizacją świetnie się sprawdzi przy wykonywaniu fotografii z ręki – nawet przy dużej ogniskowej. Brak skoków i zakłóceń sprzyja stabilnemu obrazowi, zwłaszcza przy długim czasie naświetlania i pracy z samowyzwalaczem.
Jaki obiektyw do krajobrazu wybrać? Podsumowanie
W zdjęciach krajobrazu najważniejsze jest przygotowanie planu pracy. Trzeba sobie zdać sprawę z tego, co dokładnie chce się ująć na różnych zdjęciach i pod to dobrać sprzęt. Im bardziej uniwersalne obiektywy uda się dobrać, tym lepiej – zmienianie w takich warunkach optyki w aparacie jest wysoce niepożądane, dlatego wielu profesjonalistów często bierze ze sobą dwa aparaty. Jeśli jednak mamy tylko jeden korpus – a tak jest najczęściej u fotoamatorów – to musimy zdecydować się na inne rozwiązanie. Trzeba będzie włożyć do plecaka przynajmniej – albo aż – trzy obiektywy. Na pewno obiektyw szerokokątny o ogniskowej w okolicach 14 czy 16 mm będzie dobrym wyborem. Mogą być też zoomy o zakresie ogniskowej 16-35 mm lub 14-24 mm. Kolejny obiektyw to zoom o ogniskowych nieco wyższych (na przykład 24-70 mm, 24-105 mm). O ile obiektyw szerokokątny ma dać swobodę kreacyjną, to standardowy zoom 24-105 mm ma być do wszystkiego i na każde warunki. Najczęściej okaże się, że obiektyw o takim lub podobnym zakresie ogniskowej stanie się podstawowym szkłem fotografa krajobrazu.
Trzeci obiektyw niemal obowiązkowy w torbie fotografa to teleobiektyw o zakresie ogniskowych 70-200 mm, 80-400 mm czy 100-400 mm. Takie obiektywy mają zazwyczaj stałe światło f/4 i nie są ciężkie. Dla aparatów z matrycą APS-C będą to odpowiednio obiektywy o zakresie ogniskowej 10-25 mm, 18-70 mm i 50-150 mm. Wartości tych ogniskowych są oczywiście przykładowe. Dla wielu początkujących fotografów, którzy zaczynają przygodę z fotografią krajobrazową, dobrym rozwiązaniem może być popularny „spacerniak”. Zwykle określeniem tym obdarza się uniwersalny zoom o zakresie ogniskowych 18-200 mm, 28-300 mm czy 24-240 mm. To wygodna alternatywa, jednak za tę uniwersalność trzeba w pewien sposób zapłacić. Obiektywy te mają zwykle dość ciemną przysłonę, która wielu fotoamatorów może zawieść wieczorem i w zacienionych plenerach. Jednak są to bardzo dobre obiektywy na start – zwłaszcza, że dość często są dołączane do korpusu jako obiektyw „kitowy”.
