Co oznaczają normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej?
Udostępnij przez:
W wielu branżach, szczególnie tych, które wiążą się z fizycznym wysiłkiem, pracą w trudnych warunkach czy zagrożeniem zdrowia, stosowanie odpowiedniego stroju jest obowiązkowe. Normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej są wyznacznikiem jakości oraz gwarancją, że dany produkt rzeczywiście spełnia wymagania prawa i chroni użytkownika w określonym zakresie.
Odzież robocza a odzież ochronna – jaka jest różnica?
Aby omówić normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej, warto najpierw wyjaśnić podstawowe kwestie. Czym jest odzież robocza, a czym ochronna? Zarówno ta pierwsza, jak i druga pełnią bardzo ważne funkcje, choć są przeznaczone do różnych celów. Stój roboczy ma na celu chronić ubranie pracownika przed zabrudzeniem lub zniszczeniem. Noszą ją osoby wykonujące zawody, w których występuje duże zapylenie, kontakt z farbami, olejami czy smarami – jak choćby mechanicy, malarze, operatorzy maszyn, czy magazynierzy. Jej zadaniem nie jest bezpośrednie zabezpieczenie zdrowia pracownika, ale raczej zachowanie higieny i estetyki pracy, a także często jednolity wizerunek firmy. W praktyce taka odzież może być noszona, jednak pracodawca może od tego odstąpić, jeśli pracownik deklaruje chęć noszenia własnych ubrań. Tu należy pamiętać o odpowiednim ekwiwalencie za niszczenie strojów, czy ich pranie.
Ubiór ochronny natomiast jest projektowany po to, aby chronić ciało przed rzeczywistym zagrożeniem – ogniem, chemikaliami, wysoką temperaturą, promieniowaniem, wilgocią czy urazami mechanicznymi. Może to być odzież trudnopalna, kwasoodporna, elektrostatyczna, antyprzecięciowa lub chroniąca przed czynnikami biologicznymi. Bardzo często oba typy nakładają się na siebie – zwłaszcza w sytuacjach, gdzie konieczna jest zarówno funkcja ochronna, jak i robocza.
Dlaczego normy i certyfikaty są tak ważne?
Z punktu widzenia pracownika to przede wszystkim kwestia zdrowia i życia. Normy i certyfikaty potwierdzają, że dany produkt został przebadany czy też spełnia konkretne kryteria. Dzięki temu osoba zatrudniona, która nosi odzież ochronną, ma mieć pewność, że nie jest narażona na szkodliwe czynniki w miejscu pracy. Co istotne, w razie wypadku odpowiedni strój może zminimalizować skutki urazu, a nawet uratować życie. Jeden z przykładów to np. zastosowanie butów ochronnych, które ochronią stopę w przypadku, gdy spadnie na nią coś ciężkiego.
Z perspektywy pracodawcy to również bardzo ważny element zarządzania ryzykiem. Używanie certyfikowanych produktów może stanowić dowód, że dołożono wszelkich starań, by zapewnić zatrudnionym bezpieczne warunki pracy. W razie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy lub nieszczęśliwego zdarzenia, dokumentacja potwierdzająca zgodność odzieży z normami może być kluczowa. Jest to bardzo ważne dla pracodawcy, ponieważ ponosi on odpowiedzialność w sytuacji, gdy pracownik nie dostał stroju ochronnego, koniecznego na danym stanowisku.
Odpowiednia odzież wpływa też na komfort pracy. Pracownicy lepiej wykonują swoje obowiązki, kiedy wiedzą, że są odpowiednio zabezpieczeni, a sam strój nie krępuje ruchów i nie powoduje dyskomfortu.
Kto odpowiada za normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej?
Rozszerzmy kwestię odpowiedzialności, związanej ze stosowaniem odzieży ochronnej i roboczej. W Polsce obowiązek stosowania odpowiedniego stroju roboczego lub ochronnego regulowany jest przez Kodeks pracy oraz rozporządzenia wykonawcze dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, m.in. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej. To właśnie w tych dokumentach zawarte są przepisy mówiące o tym, kiedy pracodawca ma obowiązek zapewnić odzież, jakiego rodzaju powinna ona być oraz jakie wymagania musi spełniać.
Za przestrzeganie przepisów odpowiada pracodawca. To on musi nie tylko dostarczyć odpowiednią odzież pracownikowi, ale też zadbać o jej stan techniczny, regularne czyszczenie, konserwację i wymianę w razie zużycia. Obowiązkiem osoby zatrudnionej z kolei jest noszenie tej odzieży i właściwe jej użytkowanie – w przeciwnym razie może on zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Certyfikaty wystawiane są przez jednostki notyfikowane, czyli upoważnione instytucje badawcze spełniające wymagania unijne. Przykładem może być Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP-PIB), który prowadzi oceny zgodności środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży.
Zobacz także: Odzież ochronna a robocza – różnice
Najważniejsze normy i certyfikaty – co oznaczają?
Normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej opierają się na unijnych regulacjach i są oznaczane symbolami EN oraz ISO. Każda wytyczna dotyczy określonego rodzaju zagrożenia, przed którym dane ubranie ma zapewnić ochronę.
Przykładowe oznaczenia to:
EN ISO 20471 – odzież ostrzegawcza o podwyższonej widoczności np. kamizelki, są istotne zwłaszcza dla osób pracujących przy drogach lub w miejscach o ograniczonej widoczności.
EN 343 – odzież przeciwdeszczowa, odporna na przenikanie wody i przepuszczalna dla pary wodnej.
EN 388 – norma dotycząca odzieży i rękawic odpornych na uszkodzenia mechaniczne: przecięcia, ścieranie, przekłucia.
EN ISO 11612 – odzież chroniąca przed krótkotrwałym kontaktem z płomieniem, ciepłem konwekcyjnym lub promieniowaniem cieplnym.
EN 13034 – zabezpieczenie przed niewielkimi rozpryskami substancji chemicznych.
Każda norma może zawierać dodatkowe klasy odporności (np. odporność na przetarcia od 1 do 4), co pozwala dopasować produkt do konkretnych potrzeb stanowiska pracy.
Warto zwrócić uwagę na obecność znaku CE – to oznaczenie, które informuje, że produkt spełnia podstawowe wymagania bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Dodatkowo na metce powinien znajdować się numer jednostki certyfikującej oraz numer normy, do której produkt się odnosi.
Czy brak certyfikatu to może być problem?
Używanie odzieży bez odpowiednich certyfikatów jest nie tylko nieodpowiedzialne, ale często po prostu nielegalne. Brak zgodności ze standardami może prowadzić do poważnych konsekwencji – od mandatów i grzywien nałożonych na pracodawcę, po pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej w razie wypadku przy pracy. Co więcej, jeśli pracownik dozna urazu podczas wykonywania obowiązków służbowych i okaże się, że nie był odpowiednio zabezpieczony - ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Może na tym również ucierpieć wizerunek firmy, co może być bardzo dotkliwą stratą, niełatwą do odbudowania.
Jak widać, normy i certyfikaty odzieży roboczej i ochronnej to nie puste formalności, ale konkretna informacja o poziomie ochrony, jaki zapewnia dany produkt. W dobie zwiększonej świadomości BHP i rosnących wymagań prawnych warto zadbać o to, by odzież używana w pracy była nie tylko wygodna i estetyczna, ale przede wszystkim bezpieczna i zgodna z obowiązującymi przepisami.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
