W żarówce LED znajduje się dioda elektroluminescencyjna, składająca się z luminoforu i niebieskiej diody elektroluminescencyjnej, a także z chipa półprzewodnikowego. To on odpowiada za wytwarzanie światła. Szklana lub ceramiczna obudowa i klosz to cechy wspólne żarówek LED-owych i zwykłych. Jakie żarówki LED będą najlepsze?
Żarówki LED występują w wielu wariantach, spośród których najpopularniejsze to:
E27,
E14,
MR16,
GU10.
Głównym argumentem przemawiającym za stosowaniem żarówek LED jest energooszczędność. Mają zużywać nawet 80 proc. mniej prądu niż zwykłe. Takie żarówki są wykonane z grubego szkła, a w środku znajduje się konstrukcja solidniejsza niż dwa pręciki i delikatna żyłka jak w zwykłej żarówce. Dzięki temu są solidniejsze. Czasem zdarza się, że zwykła żarówka tłucze się w podróży ze sklepu do domu lub podczas wykręcania. Żarówki LED w mniejszym stopniu sprawiają takie kłopoty.
Sama żarówka LED jest droższa od zwyczajnej o ok. 6-10 razy. A jak przedstawia się porównanie kosztów jej eksploatacji?
Za przykład weźmy mieszkanie, w którym pali się 8 żarówek.
Zwykłe żarówki o mocy 60W rocznie zużyją 876 kW prądu o wartości ok. 550 zł
Żarówki LED o mocy 8W (odpowiednik 60W) zużyją rocznie 116 kW prądu o wartości ok. 75 zł.
Jak widać, różnice są spore nawet w zwykłym mieszkaniu, nie mówiąc o hali czy fabryce, w której świecą setki żarówek. Do rachunku trzeba jeszcze doliczyć koszt samych żarówek. Zwykłe będą kosztowały kilkanaście złotych za 8 sztuk, podczas gdy LED-owe – ok. 100 zł. Nadal jednak za oświetlenie energooszczędne trzeba zapłacić mniej, szczególnie że takie żarówki działają często kilkakrotnie dłużej niż zwyczajne.
Wokół żarówek LED od początku pojawia się wiele kontrowersji, choć teoretycznie są bardziej przyjazne środowisku. Początkowo dużym problemem była ich cena, bo kosztowały średnio ok. 30 złotych za sztukę. Dziś jednak są już kilkakrotnie tańsze, więc różnica nie jest aż tak odczuwalna. Powodem, dla którego wprowadzono takie źródło światła, była ekologia. I rzeczywiście: żarówki LED-owe zużywają mniej prądu, więc teoretycznie spada obłożenie elektrowni, a co za tym idzie, zapotrzebowanie np. na węgiel.
Jakie żarówki LED do domu?
Kontrowersje wiążą się również z tym, że takie żarówki lub ich komponenty są produkowane w większości w Chinach. Mają dość skomplikowaną budowę w porównaniu z tradycyjną żarówką, którą do niedawna produkowały nawet małe, lokalne warsztaty. Ponieważ obok energooszczędności drugim postulatem ekologów jest lokalna produkcja, która nie drenuje zasobów planety, to widać tu sprzeczność. Żarówki LED muszą odbyć długą drogę do klienta, a czasem komponenty do nich powstają w wielu różnych fabrykach, a nawet krajach. Na żarówkach LED można zauważyć nieco inne oznaczenia mocy niż na zwykłych. Przeciętny zakres mocy żarówek LED to ok. 3-13 W, podczas gdy w żarnikowych – 25–15 W. Mając w domu żarówkę LED, można łatwo sprawdzić, jakiej mniej więcej mocy w „zwykłych” żarówkach odpowiada. Wystarczy pomnożyć jej moc w watach przez 10 i odjąć ok. 30 procent. Czyli: żarówka 3-watowa LED odpowiada ok. 25-watowej żarówce żarnikowej. Światło LED-owe ma taką samą jasność, jak żarówka żarnikowa. Tzn. że tam, gdzie wcześniej stosowana była żarówka 25-watowa, sprawdzi się analogiczna żarówka LED o mocy 3W. Moc żarówki zależy od wielu różnych czynników, w tym osobistych preferencji, ale ogólne założenia mogą być takie, jak w poniższej tabelce:
Do magazynu 45 W
Na podjeździe 20 W
Do kuchni 8-16 W
Do łazienki 6-12 W
Do lampki nocnej 3 W
Ile lumenów do pokoju?
Nie wiesz, jakie żarówki LED do domu kupić? Oczywiście ilość potrzebnych żarówek zależy od wielkości pomieszczenia – im większe, tym więcej światła LED się przyda. Dodatkowo na opakowaniu żarówek LED-owych można znaleźć oznaczenie o ilości lumenów - jest to parametr określający stopień jasności. Właśnie z uwagi na różne rodzaje żarówek dostępnych na rynku niekiedy producenci podają jasność w lumenach, by nie trzeba było przeliczać watów obowiązujących dla LED-ów i innych rodzajów żarówek. Ile lumenów do pokoju? 220-250 lumenów odpowiada 25 W dla tradycyjnej żarówki i 3 W dla żarówki LED-owej. 1500 lumenów to mocna żarówka 100 W. Można zetknąć się z poradnikami, w których jasność sypialni czy kuchni określa się w lumenach na mkw. To ułatwia szybki wybór odpowiednich żarówek:
W korytarzu sprawdzi się 100-200 lm na mkw.
W łazience potrzeba 300-500 lm namkw.
Nad blatem kuchennym najlepiej mieć 500-700 lm na mkw.
Wiele nieporozumień dotyczących szkodliwości żarówek LED wiąże się z myleniem ich z halogenami i świetlówkami. Świetlówki dają niezbyt naturalne, zimne światło. Może mrugać i drgać, dodatkowo zmniejszając komfort w takim pomieszczeniu. Świetlówki wolno się włączają, więc to nie jest dobre rozwiązanie do np. korytarzy, w których co chwilę zapalane jest światło. W środku znajduje się m.in. rtęć, więc stłuczenie takiej świetlówki w domu czy przed nim może być bardzo groźne, szczególnie dla przebywających tuż nad ziemią zwierząt i dzieci. Z kolei halogeny mocno się nagrzewają, także nie nadają się do abażurów czy lampek nocnych. Nie są też energooszczędne. Żarówki LED-owe nie mają tych wad, dlatego w dużej mierze wypierają dwa wymienione tu rozwiązania.
Jakie żarówki LED wybrać?
Na opakowaniu powinna znajdować się też informacja o tym, ile godzin będzie świecić dana żarówka. Zazwyczaj jest to od 15 000 do nawet 100 000 h. Przeważnie im dłużej ma świecić żarówka, tym będzie droższa, ale warto ponieść wydatek, szczególnie jeśli ma służyć w miejscu, w którym trudno wymienia się żarówki, np. na wysokości. Oczywiście jest to wartość szacunkowa, zależna też od innych czynników, na które producent nie ma wpływu. Na opakowaniu można też dowiedzieć się, jaka jest barwa światła wyrażona w kelwinach. Zimne, „szpitalne” światło sprawdza się właśnie w miejscach, w których liczy się jasność i dobra widoczność. Takie żarówki są odpowiednie np. nad blatem kuchennym lub w piwnicy. Ciepłe światło, przypominające barwę płomienia świecy, nie doświetla tak dobrze, ale łatwiej się przy nim zrelaksować. Będzie więc odpowiednie do lampek nocnych.
2200 – 2700 K – światło ciepłe
3000 – 4000 K – światło neutralne
5000 – 6000 K – światło zimne
W internecie można zetknąć się z nieprawdziwą opiną na temat szkodliwości żarówek LED na zdrowie. Wiele nowych badań pokazuje, że zimne światło smartfonów, jak również świetlówek zaburza produkcję melatoniny, a tym samym utrudnia zaśnięcie. Stałe narażenie siatkówki oka na niebieską barwę światła zwiększa też ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej i po prostu męczy wzrok. Dzieje się tak, ponieważ przez dziesiątki tysięcy lat dla ludzkiego oka optymalne było ciepłe światło: ogniska, świecy, a następnie żarówek wolframowych, a nie oślepiająco biały blask jarzeniówki.
Jednak związek tych wniosków z badań z żarówkami LED jest ograniczony. Wystarczy umiejętnie dobierać barwę świetlną żarówki do pomieszczeń domowych i w razie potrzeby wymienić żarówki w magazynie czy garażu, jeśli użytkownicy spędzają tam dużo czasu. Znacznie większym problemem dla ludzkiego oka są smartfony i laptopy, z których korzystamy przecież w odległości centymetrów od twarzy i narażają właścicieli na zimne światło przez całe godziny w ciągu dnia.
Który trzonek żarówki LED?
Każda żarówka zakończona jest trzonkiem, który można wkręcić w oprawę lampki. Żarówki mogą wyglądać bardzo podobnie, ale jeśli mają różne trzonki, to nie będą pasowały do tej samej oprawy. Skąd wiedzieć, o jaki trzonek chodzi? Oznaczenie powinno znajdować się na oprawie lampki. Jeśli to nowy lub popularny model, można sprawdzić w internecie, jakie żarówki do niego pasują. Najlepiej mieć opakowanie po poprzedniej żarówce lub sprawdzić na niej jej opis, który będzie składał się z litery i cyfr, np. E27 lub E14. Mając nawet niewielkie doświadczenie można też ocenić rozmiar gwintu żarówki LED „na oko”. Lampy wiszące i inne duże modele najczęściej mają „gruby” otwór na tradycyjny gwint E27. Taka żarówka wygląda podobnie do klasycznej wolframowej. W żyrandolach i mniejszych lampkach często można spotkać żarówkę podłużną, ostro zakończoną, która przypomina płomień świecy. Ma ona mniejszy gwint oznaczony jako E14. Żarówka GU10 to ta, która przypomina mały reflektor montowany często w nowoczesnych lampach sufitowych i kinkietach. W przypadku większości lamp znajomość tych trzech oznaczeń wystarczy. Jeśli gwint jest nietypowy, można zrobić mu zdjęcie i pokazać sprzedawcy w sklepie oświetleniowym. Można też próbować metodą prób i błędów włożyć do oprawki różne posiadane w domu żarówki i wytypować z nich tą, do której gwint pasuje.
Jeśli chodzi o plusy LED-owego oświetlenia, to są one kompatybilne z systemami smart. Łatwo można zamontować w niej czujniki ruchu czy podzespoły umożliwiające sterowanie smartfonem. To pozwala zintegrować takie źródła światła z systemami typu „inteligentny dom”. Wśród dodatkowych funkcji żarówek LED są jeszcze:
żarówka ze zmiennym odcieniem barwy światła: zimne – neutralne – ciepłe. Nie da się ukryć, że wiele żarówek LED daje mało przyjazne dla oka, zimne światło. Świetnie sprawdza się ono w np. ringach fotograficznych czy halach, ale nie jest przyjemnie czytać pod taką lampką. Możliwość zmiany barwy światła na ciepły rozwiązuje ten problem. Kolorowe żarówki LED, poprzez możliwość zmiany światła na żółte czy delikatnie różowe, też dają taką możliwość. Takie żarówki kolorowe w żyrandolu w ilości kilku sztuk pozwalają idealnie dobrać odcień światła do swoich potrzeb, a co więcej, zmienić ją na czas imprezy czy czytania dzieciom bajek. Aby dostać w sklepie żarówkę zmieniającą kolor, trzeba szukać na opakowaniu oznaczenia: żarówki RGB;
żarówki specjalne: dekoracyjne, z efektem płomienia itp. Tradycyjne żarówki mają swój urok. Stylizowane na retro żarówki LED nawiązują do tego stylu.
Firmowe a niefirmowe żarówki LED
Z uwagi na stosunkowo wysoką cenę firmowych żarówek LED, wiele osób kupuje tańsze zamienniki. Następnie łączą cechy takich produktów kiepskiej jakości z właściwościami wszystkich żarówek LED-owych. Stąd mity, takie jak to, że po kilku miesiącach „przepalają się” i dają światło mniej intensywne niż zadeklarowano na opakowaniu. O ile zakup przypadkowej żarówki żarnikowej nie powinien wiązać się ze zbyt dużym ryzykiem (wszystkie żarówki tego typu są podobne), to żarówki LED warto mieć tylko ze sprawdzonych źródeł. W internecie czy na targowiskach można kupić żarówki LED-owe, które:
są mniej wydajne – deklarowana na opakowaniu moc nie odpowiada temu, z jaką faktycznie świeci żarówka;
szybciej się zużywają – producent nie daje żadnej gwarancji, więc takie żarówki przestają czasem świecić po kilku tygodniach czy miesiącach;
dają niebieskie, zimne światło – ma to małe znaczenie w magazynie, ale pośród najtańszych produktów raczej nie należy szukać dla siebie żarówki do lampki nocnej. Tanie produkty z targowisk występują zazwyczaj w jednym wariancie kolorystycznym, podczas gdy w branżowym markecie można dostać żarówki kolorowe, „zimne”, „ciepłe” i z efektami.
z badań na Uniwersytecie Kalifornijskim wynika, że o ile w zwykłych żarówkach LED nie ma szkodliwych substancji, o tyle tańsze zamienniki posiadają często w składzie ołów, arsen czy nikiel.
Na opakowaniu firmowych żarówek powinny znajdować się dwa certyfikaty. CE, poświadczający zgodność z unijnymi przepisami, i RoHs. Ten drugi oznacza, że żarówka jest wolna od szkodliwych substancji, jak ołów czy kadm. Niestety najgorsi producenci z Azji czasem wklejają takie oznaczenia na opakowania swoich wadliwych produktów, bo wiedzą, że ryzyko kontroli na targowisku, a następnie odszukania ich przez polskie służby jest niewielkie. Jakie żarówki LED wybrać? Wniosek - najlepiej kierować się renomą producenta i kupować w zaufanych, sprawdzonych sklepach.
Rabaty dla
subskrybentów!Zapisz się na newsletter
i otrzymuj najnowsze okazje!
Właściciel serwisu: TERG S.A. Ul. Za Dworcem 1D, 77-400 Złotów; Spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym w Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000427063, Kapitał zakładowy: 40 618 750 zł; NIP 767-10-04-218, REGON 570217011; numer rejestrowy BDO: 000135672. Sprzedaż dla firm (B2B): dlabiznesu@me.pl INFOLINIA: 756 756 756
