Współczesne systemy autofokusa w aparatach cyfrowych są niezwykle precyzyjne. Dlatego, jeśli system autofokusa regularnie nie trafia w punkt, oznacza to, że może być niezbędna kalibracja obiektywu. Wyjaśnimy, na czym polega i jak się za nią zabrać.
Czym jest kalibracja obiektywu?
Kalibracja to proces dopasowania ustawień autofokusa w aparacie do konkretnego egzemplarza obiektywu. Chociaż współczesne systemy AF są bardzo precyzyjne, to w praktyce może dochodzić do drobnych niezgodności – szczególnie przy korzystaniu z jasnych obiektywów stałoogniskowych. W takich przypadkach zdjęcia mogą być minimalnie „przestrzelone”, a ostrość znajdować się nie tam, gdzie została ustawiona – na przykład przed lub za wybranym punktem. Zjawisko to nosi nazwę front focus (ostrość przed obiektem) lub back focus (ostrość za obiektem).
Dlatego właśnie kalibracja obiektywu staje się koniecznością dla każdego, kto oczekuje maksymalnej precyzji i ostrości w swoich zdjęciach – niezależnie, czy chodzi o portrety, fotografię produktową czy zdjęcia przy pełnym otworze przysłony. Proces ten jest szczególnie istotny w przypadku aparatów z lustrzankami cyfrowymi (DSLR), które korzystają z osobnego modułu AF. Bezlusterkowce mają mniejsze problemy z kalibracją, ponieważ ostrość ustalana jest bezpośrednio na matrycy. Nie oznacza to jednak, że są całkowicie wolne od tej przypadłości.
Zanim przejdziemy do tego jak skalibrować obiektyw, warto sprawdzić, czy faktycznie rozwiąże to problem. Najczęstsze objawy źle ustawionego autofokusa to zdjęcia, które konsekwentnie mają ostrość poza wybranym celem, mimo poprawnego ustawienia punktu AF. Największe różnice dostrzeżesz przy zdjęciach z małą głębią ostrości (np. f/1.4 – f/2.8). Jeśli w lustrzance występuje poprawa ostrości po przełączeniu na tryb Live View (podgląd na ekranie), wskazuje to na błąd kalibracji optycznego modułu AF. Dzieje się tak, ponieważ w trybie podglądu na ekranie autofokus działa w oparciu o detekcję kontrastu bezpośrednio na matrycy.
Jeśli powyższe problemy występują regularnie i niezależnie od warunków, bardzo możliwe, że potrzebna będzie kalibracja obiektywu. Wbrew pozorom, nie jest to czynność zarezerwowana tylko dla serwisów technicznych – w wielu przypadkach można wykonać ją samodzielnie.
Zastanawiasz się, jak skalibrować obiektyw, nie mając dostępu do profesjonalnego sprzętu? Dobrą wiadomością jest to, że większość nowoczesnych lustrzanek ma w menu funkcję korekty autofokusa. Do testów niezbędne są odpowiednie warunki. Potrzebujesz planszy skali ostrości, statywu i dobrego oświetlenia. Jeśli nie masz profesjonalnej planszy, warto pobrać przykładową z Internetu i wydrukować. Ma ona zazwyczaj postać kartki z czarnymi pasami lub literami.
Kalibracja obiektywu wymaga ustawienia aparatu na statywie i skierowaniu na planszę kalibracyjną pod kątem 45 stopni. Włącz autofokus i zrób kilka zdjęć przy maksymalnie otwartej przysłonie. Przejrzyj je w powiększeniu – sprawdź, gdzie rzeczywiście wypadła ostrość. Jeśli ostrość znajduje się przed lub za celem, wejdź do menu aparatu i dokonaj mikroregulacji w określonym kierunku. Testy powtarzaj, aż ostrość będzie idealnie trafiać w punkt. Pamiętaj, że kalibracja obiektywu jest wykonywana indywidualne dla zestawu aparat + obiektyw. To samo ustawienie na innym obiektywie może dawać inny efekt.
Zobacz także: Czyszczenie obiektywu – jak to robić?
Modele firm trzecich, takich jak Sigma czy Tamron, także mogą wymagać kalibracji. Wielu producentów oferuje własne narzędzia do jej przeprowadzenia. Podłączamy obiektyw do komputera za pomocą złącza USB lub specjalnej stacji dokującej, zależnie od modelu szkła. Używając oprogramowania, możesz dopasować działanie autofokusa dokładnie do Twojego aparatu, a także zaktualizować firmware obiektywu. To bardziej zaawansowana forma kalibracji, ale pozwala osiągnąć wyjątkowo wysoką precyzję działania.
Bezlusterkowce wykorzystują matrycę aparatu do pomiaru ostrości, co teoretycznie eliminuje potrzebę kalibracji – przynajmniej w klasycznym rozumieniu. Jednak niektóre sprzęty nadal oferują funkcję korekty ostrości, zwłaszcza w modelach hybrydowych z detekcją fazy. Ponadto obiektywy mogą być aktualizowane firmware’em, który wpływa na działanie silnika AF.
Choć kalibracja obiektywu w bezlusterkowcach nie jest równie częsta jak w lustrzankach, nie oznacza to, że problemy z ostrością się nie zdarzają. W takich przypadkach warto sprawdzić, czy producent oferuje narzędzia do samodzielnego strojenia, bądź rozważyć aktualizację oprogramowania. Za pomocą adapterów, z bezlusterkowcami mogą być użytkowane szkła do lustrzanek. To właśnie w ich przypadku najczęściej mogą wystąpić problemy z automatycznym ustawianiem ostrości. Dlatego właśnie przydatna może okazać się kalibracja obiektywu.
Jeśli mimo prób kalibracji obiektywu zdjęcia wciąż są nieostre, a aparat nie reaguje na zmiany w ustawieniach mikroregulacji, może to świadczyć o poważniejszym problemie mechanicznym lub wadzie fabrycznej. Wówczas jedyną rozsądną opcją jest kontakt z autoryzowanym serwisem. Tam przeprowadzona zostanie profesjonalna kalibracja obiektywu z wykorzystaniem precyzyjnych narzędzi optycznych i testowych. Zaleca się też serwisową naprawę w przypadku, gdy sprzęt był intensywnie eksploatowany lub uległ upadkowi, po którym pojawiły się problemy z działaniem. Profesjonalny serwis wykona także pomiary, które trudno uzyskać w warunkach domowych – zwłaszcza przy teleobiektywach lub szkłach zmiennoogniskowych, gdzie ostrość musi być ustawiona w różnych zakresach ogniskowych. Pamiętaj, że najlepszym wyborem są autoryzowane serwisy danej marki.