Zdaniem eksperta
Wymiana dysku twardego HDD na nowoczesny dysk SSD to jedna z najskuteczniejszych metod na przyspieszenie działania komputera – zarówno stacjonarnego, jak i laptopa. Dyski SSD (Solid State Drive) nie tylko znacząco zwiększają szybkość uruchamiania systemu i aplikacji, ale są też bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne i energooszczędne. Dostępnych jest kilka typów dysków SSD, w tym SATA, M.2 oraz PCIe NVMe. W tym poradniku wyjaśniamy krok po kroku, jak prawidłowo podłączyć dysk SSD i co warto wiedzieć przed jego instalacją.
Instalacja dysku SSD w komputerze stacjonarnym
Nowoczesne komputery stacjonarne są projektowane z myślą o łatwej rozbudowie, dlatego instalacja dysku SSD nie powinna sprawić problemu nawet początkującym użytkownikom. Najczęściej stosowanym typem dysku jest 2,5-calowy SSD SATA. Aby go zainstalować, wystarczy podłączyć go do płyty głównej za pomocą kabla SATA oraz do zasilacza przy pomocy przewodu z końcówką SATA Power, który znajduje się w większości zasilaczy ATX. Po zamocowaniu dysku w kieszeni montażowej (lub bezpośrednio na tacce montażowej), komputer jest gotowy do uruchomienia.
Alternatywą, popularną od 2025 roku, są dyski SSD M.2, które montuje się bezpośrednio na płycie głównej. Wystarczy wsunąć dysk w odpowiednie gniazdo M.2 i zabezpieczyć go śrubką. Modele korzystające z protokołu NVMe oferują znacznie wyższe prędkości transferu niż klasyczne SATA, co czyni je idealnym wyborem do wymagających zastosowań, jak montaż wideo czy gry. Jeśli do dysku lub płyty głównej dołączony jest radiator, warto go zainstalować, ponieważ zapewnia lepsze odprowadzanie ciepła, zwiększając żywotność nośnika.
Modernizacja laptopa przez wymianę dysku twardego na SSD może diametralnie poprawić komfort codziennej pracy, jednak dostęp do podzespołów może wymagać ostrożności i odpowiednich narzędzi. Najczęściej wymaga to zdjęcia dolnej pokrywy obudowy, co należy zrobić z pomocą precyzyjnego śrubokręta oraz plastikowego narzędzia do podważania, by nie uszkodzić zatrzasków.
Większość laptopów obsługuje dyski SSD 2,5-calowe SATA – w takim przypadku wystarczy wyjąć stary dysk, włożyć nowy i przykręcić go do ramki montażowej. Coraz więcej modeli wyposażonych jest także w złącze M.2. Warto jednak sprawdzić, czy laptop obsługuje nowoczesny interfejs NVMe (PCIe), czy starszy mSATA. W przypadku zbyt dużych radiatorów (często spotykanych w SSD M.2), może pojawić się problem z domknięciem obudowy, dlatego przed zakupem należy upewnić się, że nowy dysk fizycznie zmieści się w obudowie.
Dyski SSD PCIe – wydajność klasy premium
Dla najbardziej wymagających użytkowników doskonałym rozwiązaniem są dyski SSD montowane w slocie PCIe. Tego typu nośniki przypominają kartę rozszerzeń i zapewniają najwyższe obecnie dostępne prędkości odczytu i zapisu danych – idealne do pracy z dużymi plikami, edycji wideo w 4K i wyższej oraz dla entuzjastów gier komputerowych. Instalacja SSD PCIe polega na umieszczeniu go w odpowiednim slocie (najczęściej PCIe x4 lub x16) na płycie głównej. Tego typu dyski dostępne są zarówno jako klasyczne karty rozszerzeń, jak i adaptery pozwalające na montaż kilku dysków M.2 NVMe w jednej zatoce PCIe.
Choć SSD PCIe są droższe niż tradycyjne dyski, oferują znacznie wyższą przepustowość, a ich zastosowanie w komputerze stacjonarnym to obecnie standard w stacjach roboczych oraz komputerach dla profesjonalistów.
RAID z dyskami SSD – kiedy warto?
W celu uzyskania najlepszej wydajności powinieneś dowiedzieć się, jak podłączyć dysk SSD w macierzy RAID 0. Jej działanie polega na naprzemiennym zapisywaniu danych na kilku nośnikach jednocześnie. To umożliwia znaczne zwiększenie prędkości zapisu i odczytu. Najbardziej odczuwalne będzie to w dyskach SSD dla złącza SATA. Wykorzystanie np. czterech takich samych nośników pozwala zwiększyć wydajność niemal czterokrotnie.
RAID z dysków M.2 ma sens tylko w określonych sytuacjach. Przede wszystkim na płycie głównej rzadko znajdziemy więcej, niż dwa porty M.2 i powinny one pracować z taką samą wydajnością. Stworzenie macierzy RAID na portach, które oferują różne transfery, ograniczy wydajność jednego z dysków. Do macierzy RAID z dysków M.2 NVMe polecamy stosować specjalne adaptery dla złącza PCIe x16. Można na nich zmieścić nawet cztery dyski jednocześnie, które będą pracowały z pełną wydajnością. Takie rozwiązanie można zastosować tylko w komputerach stacjonarnych i polecamy je najbardziej zaawansowanym użytkownikom.