Zdaniem eksperta
Nieprzyjemne niespodzianki mają to do siebie, że pojawiają się w najmniej oczekiwanym momencie. Utrata ważnych danych z pendrive’a to jedna z nich. Ale zanim wpadniesz w panikę – są sposoby, by je odzyskać. I to skutecznie. Sprawdź, co możesz zrobić, zanim będzie za późno.
Co powoduje awarię pendrive’a?
Choć pendrive’y uchodzą za trwałe nośniki danych, nie są niezniszczalne. Nie mają ruchomych części jak dyski HDD, więc dobrze znoszą upadki, wstrząsy czy nawet kontakt z wodą – o ile nie są mechanicznie uszkodzone. Problem zaczyna się, gdy zawodzą układy elektroniczne. Zużycie komórek pamięci flash, nagłe przerwy zasilania czy nieprawidłowe odłączanie od portu USB to najczęstsze przyczyny ich awarii.
Typowym objawem jest brak reakcji komputera po podłączeniu urządzenia lub informacja o konieczności sformatowania pendrive’a. W skrajnych przypadkach jedynym ratunkiem może być wylutowanie kości pamięci i jej bezpośredni odczyt – operacja kosztowna, zarezerwowana dla specjalistycznych laboratoriów. Na szczęście, zanim sięgniesz po tak radykalne środki, możesz spróbować innych, znacznie prostszych metod.
Jak odzyskać dane z pendrive’a po ich usunięciu?
Najczęstszy scenariusz? Przypadkowe usunięcie plików. Dobra wiadomość: dane wciąż mogą znajdować się na pendrive’ie – pod warunkiem, że nie zostały nadpisane. W tej sytuacji najlepiej działać szybko i unikać zapisywania nowych plików na urządzeniu. Na rynku dostępnych jest wiele skutecznych programów do odzyskiwania danych, takich jak Recuva, EaseUS Data Recovery Wizard, Disk Drill czy R-Studio. Wersje darmowe zazwyczaj oferują ograniczoną liczbę odzyskanych plików lub mniejszą funkcjonalność, ale mogą wystarczyć w mniej skomplikowanych przypadkach.
Po zainstalowaniu programu i podłączeniu pendrive’a do komputera PC, uruchamiasz proces skanowania. W zależności od rozmiaru i stanu nośnika, może to potrwać od kilku minut do ponad godziny. Po zakończeniu otrzymujesz listę plików możliwych do odzyskania – wystarczy wybrać interesujące Cię dane i zapisać je na innym nośniku.
Co zrobić, gdy pendrive jest uszkodzony?
Znacznie trudniejszym przypadkiem jest fizyczne lub logiczne uszkodzenie pendrive’a. Jeśli system operacyjny wykrywa urządzenie, ale nie daje dostępu do plików – warto jeszcze raz spróbować programów do odzyskiwania danych. Wymagają one jednak pełnego dostępu do struktury nośnika, więc skuteczność bywa ograniczona. Jeśli pendrive nie jest w ogóle rozpoznawany przez komputer – sprawdź go na innym urządzeniu.
Brak reakcji może świadczyć o awarii kontrolera USB lub uszkodzeniu układów elektronicznych. W takim przypadku dalsze próby odzyskania danych samodzielnie mogą pogorszyć sytuację. Wtedy jedyną opcją pozostaje profesjonalny serwis odzyskiwania danych. Firmy tego typu dysponują zaawansowanym sprzętem do bezpośredniego odczytu z kości pamięci i często są w stanie odzyskać dane nawet z bardzo uszkodzonych urządzeń. Koszt takich usług waha się od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od skali uszkodzeń i wartości danych.
Jak rozpoznać nadchodzącą awarię?
Pendrive nie psuje się z dnia na dzień – często wysyła subtelne sygnały ostrzegawcze. Jeśli zauważysz, że transfer danych nagle się wydłużył, pliki zapisują się z błędami, a komputer potrzebuje więcej czasu na rozpoznanie urządzenia – to znak, że warto wykonać kopię zapasową.
Poważniejszym sygnałem jest brak możliwości zapisu lub formatowania pendrive’a. W takiej sytuacji nie próbuj używać nośnika dalej – każda próba może doprowadzić do trwałej utraty danych. Zamiast tego skopiuj to, co jeszcze możesz odczytać, i przestań korzystać z urządzenia.
Pamiętaj też o aspektach bezpieczeństwa. Jeśli nie możesz już skasować danych z uszkodzonego nośnika, przed jego wyrzuceniem fizycznie go zniszcz – np. rozbijając plastikową obudowę i łamiąc płytkę PCB. To zabezpieczy Twoje dane przed nieautoryzowanym dostępem.
Jak zabezpieczyć dane przed utratą?
Najlepszy sposób na odzyskanie danych? Nie doprowadzić do ich utraty. W dobie rosnącego znaczenia danych osobistych i zawodowych, warto wdrożyć kilka prostych nawyków. Najważniejszym z nich jest regularne tworzenie kopii zapasowych. Przechowywanie ważnych plików w co najmniej dwóch różnych lokalizacjach – np. komputer + pendrive lub pendrive + chmura – znacznie redukuje ryzyko. Obecnie większość systemów operacyjnych (Windows, macOS, Linux) oferuje zintegrowane narzędzia do backupu, które mogą działać automatycznie w tle.
Warto również skorzystać z chmur obliczeniowych, takich jak Google Drive, Dropbox, OneDrive czy iCloud. W 2025 roku usługi te oferują coraz więcej miejsca nawet w darmowych planach, a szyfrowanie danych staje się standardem. Dzięki synchronizacji z chmurą Twoje pliki są dostępne z dowolnego miejsca na świecie i łatwe do przywrócenia w razie awarii sprzętu. Zabezpieczenie danych to także ochrona przed złośliwym oprogramowaniem. Zainstalowany i aktualny program antywirusowy to podstawa, szczególnie jeśli często korzystasz z pendrive’a na komputerach stacjonarnych i laptopach – np. w pracy, szkole czy kafejce internetowej.