Napęd optyczny – co to jest? Do czego służy?
Udostępnij przez:
Choć w dobie nośników USB, chmur i cyfrowych bibliotek coraz rzadziej spotykamy się z płytami CD czy DVD, czytnik optyczny wciąż znajduje zastosowanie w wielu komputerach i urządzeniach. Napęd optyczny – co to jest i jak działa? Wyjaśniamy!
Co to jest napęd optyczny?
Napęd optyczny – co to jest? Jest to urządzenie, które odczytuje i/lub zapisuje dane z nośników optycznych takich jak płyty CD, DVD i Blu-ray. Jak działa czytnik optyczny? System pracuje dzięki zastosowaniu wiązki lasera, która odczytuje zapisane informacje z powierzchni płyty, które zakodowane w postaci mikroskopijnych zagłębień (pits) i przestrzeni (lands), a laser rozpoznaje je dzięki odbiciu światła. W zależności od typu napędu i płyty, urządzenie może nie tylko odczytywać dane, ale również je nagrywać, a nawet wielokrotnie nadpisywać.
Wyróżniamy kilka podstawowych typów napędów optycznych: CD-ROM (tylko do odczytu), CD-RW (z możliwością zapisu i kasowania danych), DVD-ROM, DVD±RW oraz Blu-ray (BD). Każdy z tych formatów różni się pojemnością i szybkością transferu danych. CD mieści do 700 MB, DVD – od 4,7 do 8,5 GB, a płyty Blu-ray – nawet do 128 GB w wersjach wielowarstwowych. Dlatego napędy optyczne przez wiele lat były podstawowym medium do przechowywania dużych plików, instalacji systemów i odtwarzania multimediów.
Współcześnie coraz więcej komputerów – szczególnie laptopy – rezygnuje z montowania napędu optycznego, aby zmniejszyć wagę i grubość urządzenia. Niemniej jednak nadal istnieje wiele sytuacji, w których taki napęd jest potrzebny. W starszych komputerach, w archiwach firmowych lub w przypadku pracy z dokumentacją na płytach DVD, bywa on niezastąpiony. Dlatego użytkownicy coraz częściej decydują się na zewnętrzne napędy, podłączane przez USB.
Do czego służy napęd optyczny i kiedy może się przydać?
Napęd optyczny - co to jest i do czego służy? Warto znać odpowiedź na te dwa kluczowe pytania. Choć dziś znaczenie płyt CD mocno spadło, nadal mają swoje miejsce – zwłaszcza w niektórych środowiskach profesjonalnych oraz wśród użytkowników prywatnych. Jednym z najczęstszych zastosowań napędu optycznego jest instalacja starszego oprogramowania, które wciąż jest dostępne tylko na płytach. Dotyczy to często gier, programów do obróbki graficznej, sterowników czy archiwalnych wersji systemów operacyjnych.
Napęd optyczny sprawdzi się także przy odtwarzaniu filmów, muzyki i multimediów w formacie fizycznym. Wciąż istnieją kolekcjonerzy płyt DVD czy Blu-ray, którzy wolą fizyczne nośniki od wersji cyfrowych. Wysoka jakość obrazu i dźwięku, dodatkowe materiały na nośniku, a także brak potrzeby połączenia z Internetem to zalety, które wciąż przekonują wielu użytkowników. W tej grupie znajdują się także audiofile, którzy korzystają z płyt CD-Audio, jako źródła najwyższej jakości dźwięku.
Czytnik optyczny jest również przydatny w procesach archiwizacji danych. Choć dzisiejsze dyski SSD i pamięci USB oferują większą pojemność i szybkość, płyty optyczne mają tę zaletę, że nie są podatne na uszkodzenia mechaniczne, w taki sam sposób jak dyski twarde. Co więcej, dane zapisane na płycie i przechowywane w odpowiednich warunkach mogą być czytelne przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat – dlatego są nadal wykorzystywane w bibliotekach, muzeach i urzędach.
Zobacz także: Ranking komputerów stacjonarnych do biura [TOP10]
Napęd optyczny dziś – wady, zalety i alternatywy
Mimo niewątpliwych zalet, napędy optyczne mają również swoje ograniczenia. Najbardziej oczywistym z nich jest relatywnie niska szybkość odczytu i zapisu danych. W porównaniu z pamięcią USB 3.0 czy dyskiem SSD, kopiowanie plików z płyty DVD może trwać znacznie dłużej. Do tego dochodzi fakt, że płyty są podatne na zarysowania. Starsze napędy mogą mieć problem z odczytem nośników wielowarstwowych lub nagrywanych na innych urządzeniach.
W nowoczesnych laptopach często rezygnuje się z napędów optycznych także ze względu na miejsce – każdy milimetr obudowy jest dziś na wagę złota. Z tego powodu producenci chętniej oferują porty USB-C i czytniki kart pamięci niż klasyczne napędy. Jednak dla tych, którzy potrzebują dostępu do płyt, idealnym rozwiązaniem są napędy zewnętrzne – lekkie, kompaktowe i zasilane z portu USB. Tego typu urządzenia można kupić już za kilkadziesiąt złotych, a obsługują zarówno płyty CD, DVD, jak i Blu-ray.
Nie można też pominąć alternatyw dla napędów optycznych takich jak pendrive'y, chmury danych czy dyski zewnętrzne. Dzięki tym rozwiązaniom przesyłanie plików stało się łatwiejsze, szybsze i bardziej mobilne. Jednak każda technologia ma swoje miejsce – i tak jak użytkownik dobiera myszkę do swoich potrzeb (bo przecież nie każdemu odpowiada ta sama odpowiedź na pytanie, jaka myszka bezprzewodowa jest najlepsza), tak i wybór między płytą a dyskiem powinien zależeć od konkretnego zastosowania.
Co więcej, niektóre systemy i aplikacje nadal wymagają obecności napędu w czasie instalacji. Mimo możliwości tworzenia obrazów ISO czy bootowalnych pendrive’ów, oryginalna płyta często bywa jedynym legalnym i dopuszczalnym sposobem na instalację danego programu. Dotyczy to zwłaszcza starszych gier, programów graficznych czy edukacyjnych. W takim przypadku napęd optyczny nie ma alternatywy – jest jedynym sposobem, by uruchomić oprogramowanie.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
