Regulacja amortyzatora w rowerze

Rower z amortyzatorem to komfort podczas podróży, ale przede wszystkim poprawa przyczepności. Większość osób, szczególnie tych używających roweru do jazdy rekreacyjnej zapewne zakłada, że amortyzator ma za zadanie jedynie podnieść komfort jazdy. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że w głównej mierze dba on o przyczepność do podłoża. Amortyzatory po raz pierwszy pojawiły się w rowerach górskich. Podczas jazdy po nierównym terenie miały zapewnić jak najlepszy kontakt z nawierzchnią. Nierówności pokonywane z dużą prędkością powodują, że rower nad nimi dosłownie przelatuje i nie ma kontaktu z podłożem. Niemożliwe jest wtedy precyzje sterowanie rowerem, hamowanie, a także i przyśpieszanie, gdy koła unoszą się w powietrzu. Głównym zadaniem amortyzatora jest zapewnienie ciągłego kontaktu z nawierzchnią, a przy okazji wybieranie wszystkich nierówności, więc ma też znaczący wpływ na komfort jazdy. Skuteczne działanie amortyzatorów spowodowało, że łatwo zaadoptowały się do praktycznie wszystkich rodzajów rowerów, może poza szosówkami, które w zdecydowanej większości poruszają się wyłącznie po równych, utwardzonych drogach. Aby spełniały jak najlepiej swoje zadanie, posiadają możliwość regulacji. Na czym jednak polega regulacja amortyzatora w rowerze i jak ją poprawnie ustawić?

Obecne amortyzatory, szczególnie te stosowane w rowerach górskich, to bardzo skomplikowane urządzenia. Nie dość, że muszą być superlekkie, to powinny wytrzymać duże przeciążenia w czasie zawodów – podczas wykonywania różnego rodzaju skoków i zjazdów po korzeniach. Rozwój technologii spowodował, że posiadają wiele regulacji, które pozwolą na idealne dopasowanie roweru do jego kierowcy. Począwszy od ustawienia pod jego wagę, po jego preferencje podczas jazdy. Dzisiejsze amortyzatory nie przypominają tych, które były wprowadzone jako pierwsze – to nie są już dwie rurki ze sprężynami. To zawansowane urządzenia, w których każda strona ma inne działanie. Między dwie golenie podzielone zostały funkcje, jakie mają wykonać. Lewa odpowiada za resorowanie, a prawa za tłumienie energii (amortyzację). Gdy lewa goleń dba, aby podczas przejazdu przez wystającą z drogi nierówność maksymalnie przejąć całą energię z uderzania w nią i przejechać bez większych wstrząsów przeszkodę jak po równym, to prawa strona odpowiada za to, aby już po jej przejechaniu amortyzator szybko wrócił do stanu pierwotnego i był gotowy na kolejną przeszkodę.

W amortyzatorach sprężynowych nie mamy za dużo możliwości regulacji. Amortyzator sprężynowy w goleniach posiada sprężyny, które mają taką samą siłę, niezależnie czy rowerem porusza się mała dziewczynka, czy ciężki mężczyzna. W przypadku lekkiej osoby mogą się nie ugiąć podczas przejazdu po małych nierównościach, z kolei przy cięższej osobie ich zakres pracy może być na tyle mały, że nie spełnią swojej funkcji. Dlatego w bardziej zawansowanych konstrukcjach wprowadzane są różne rodzaje ustawień amortyzatorów, aby każdy mógł dopasować je do siebie. Najbardziej potrzebnym ustawieniem jest możliwość regulacji naprężenia wstępnego, dostępna w amortyzatorach powietrznych, dzięki której możemy dopasować ich pracę do wagi użytkownika. Drugim bardzo ważnym parametrem jest tłumienie odbicia – czyli jak szybko amortyzator ma wrócić do pozycji wyjściowej. Mamy jeszcze blokadę amortyzatora, czasami połączoną w jedną regulację z wielkością skoku oraz możliwość dostosowania kompresji. Duża liczba regulacji na pewno pozwoli na idealne ustawienie amortyzatora, ale jak to zrobić, od czego zacząć? Pomoże nam w tym parametr określany jako SAG.

Rowery w naszej ofercie:

Regulację amortyzatora powinniśmy zacząć od ustawienia naprężenia wstępnego. W amortyzatorach posiadających sprężynę powietrzną jest to o tyle łatwy proces, że w instrukcji do amortyzatora lub na nim samym mamy naklejone zalecane ustawienia dla danej wagi. Polega to na wytworzeniu odpowiedniego ciśnienia w komorze powietrznej, znajdującej się w lewej goleni, specjalną wysokociśnieniową pompką dedykowaną do amortyzatorów.

Zwykła pompką do pompowani kół tak wysokiego ciśnienia nie osiągniemy. Pod kapslem zabezpieczającym znajdziemy zawór, do którego podpinamy pompkę i odpowiednio, według wskazań manometru, dopompowujemy powietrze lub upuszczamy specjalnym przyciskiem w pompce. Regulacja amortyzatora sprężynowego w rowerze przebiega znacznie inaczej, ze względu na zupełnie inne medium ściskane. Tu regulacja odbywa się za pomocą pokrętła, które ściska lub zwalnia sprężynę. Możemy się spotkać też z rozwiązaniem, w którym pomimo zastosowania sprężyny naprężenie wstępne jest regulowane również ciśnieniem powietrza w dodatkowej komorze.

Parametrem, który pozwoli na poprawne ustawienie naprężenia wstępnego amortyzatora, jest wartość SAG, która mówi o procentowej wartości ugięcia amortyzatorów w rowerze pod obciążaniem. Tym obciążeniem jesteśmy my, a do poprawnego ustawienia SAG-u powinniśmy być ubrani tak, jak najczęściej jeździmy na rowerze. Oznacza to, że pomiar powinien być wykonany np. z plecakiem i w kasku, jeżeli tak ubrani najczęściej się jeździmy. Zalecane wartości SAG-u możemy odczytać z naklejek umieszczonych na amortyzatorze. Do ustawienia potrzebna będzie pompka do amortyzatorów z wyskalowanym w PSI manometrem, bo taką jednostką ciśnienia posługujemy się najczęściej w przypadku amortyzatorów. Potrzebna będzie na jednej z goleni gumka, która pomoże zmierzyć ugięcie lub skala, która w przypadku niektórych amortyzatorów znajduje się na jednej na goleni. Jeżeli nasz amortyzator nie został wyposażony w żadne z tych akcesoriów, poradzić sobie można zwykłą trytytką. Przyda nam się też ktoś do pomocy, kto nas przytrzyma, gdy będziemy siedzieć na rowerze. Chodzi o to, aby amortyzator ugiął się wyłącznie pod naszym ciężarem, bez dodatkowych ugięć spowodowanych wsiadaniem. Wartość odczytujemy ze skali lub obliczamy mierząc odległość od dołu goleni do gumki (trytytki). Jest to zakres pracy amortyzatora, podzielony przez odległość, którą zmierzyliśmy do gumki, pomnożony przez 100.

W zależności od rodzaju i przeznaczenia roweru oraz producenta amortyzatora SAG przyjmuje różne wartości. Przeważnie zawiera się w przedziale od 10 do 20 procent w przypadku rowerów XC z amortyzatorami o skoku 100 mm, do nawet 25 procent w przypadku rowerów zjazdowych z amortyzatorami o skoku 200 mm. Podobnie jest w przypadku tylnego amortyzatora, z tym, że jego wartość w przypadku roweru zjazdowego może wynosić nawet 35 procent. Chodzi o takie ustawienia amortyzatora, abyśmy go nie uszkodzili i jednocześnie maksymalnie wykorzystali zakres jego pracy. Oczywiście jeżeli SAG jest za mały, odpowiednio reagujemy, upuszczając trochę powietrza, jeżeli za duży, dopompowujemy. W ramach tego 10-procentowego zakresu uwzględnić możemy swoje preferencje co do jazdy, czy lubimy bardziej sztywny rower, czy bardziej komfortowy.

Kolejną regulacją dostępną w bardziej zaawansowanych amortyzatorach jest regulacja tłumienia. Jest to pokrętło na samym dole prawej dolnej goleni. Kręcąc nim regulujemy szybkość powrotu amortyzatora to pozycji wyjściowej po przejechaniu przez przeszkody, w wyniku której nastąpiło ugięcie amortyzatora. Regulacja ta jest kilkustopniowa. Przeważnie oznaczona jako znak plus i minus lub jako żółw i królik. Szybkie tłumienie wskazane jest w czasie jazdy po nawierzchni o często występujących nierównościach np. kamienista, brukowana droga, a wolne, gdy na drodze rzadko występują nierówności.

Zablokowany amortyzator przydaje się podczas jazdy po utwardzonych nawierzchniach, gdzie podczas szybkiego pedałowania eliminujemy bujanie się roweru. Włączenie blokady znajduje się na koronie po prawej stronie. Wadą tego rozwiązania jest to, że podczas jazdy trzeba się schylić i sięgnąć ręką, aby je włączyć. Rozwiązaniem są specjalne manetki, które montujemy na kierownicy i blokadę wówczas uruchamiamy z jej poziomu. Najczęściej mamy do dyspozycji tylko opcje „włącz” i „wyłącz” blokadę, ale w niektórych amortyzatorach jest opcja pośredniego działania amortyzatora lub nawet kilkustopniowa jej regulacja.

Jak widzimy, w zależności od tego, jak zawansowany jest nasz amortyzator, mamy dużo możliwości jego ustawienia. Jeżeli jeździmy turystycznie, możemy ustawić amortyzator bardziej komfortowo, ale do sportu lepszy będzie sztywniejszy. Regulacja amortyzatora w rowerze nie jest trudna, wystarczy tylko zrozumieć jego działanie i próbować różnych ustawień podczas jazdy.

Powrót