Budowa roweru - czy znasz podstawowe części?

Rower to najpopularniejszy środek lokomocji. Tani, ekologiczny, dobry zarówno na dojazdy do pracy, sklepu, jak również do uprawiana sportu. Każdemu rowerzyście jednak prędzej czy później przytrafi się jakaś awaria. Najczęściej będzie to przebita opona, rzadziej scentrowane koło, uszkodzona przerzutka czy spadający łańcuch. Dlatego też przydatna jest wiedza na temat tego, co w jego pojeździe „piszczy” tzn. z czego składa się rower. Budowa roweru zależy od jego przeznaczenia. Każdy rower ma ramę, dwa kółka, napęd i hamulce. Ale w zależności od rodzaju i sposobu jego użytkowania, stosowane są różne elementy: hamulce szczękowe albo tarczowe, amortyzacja lub jej brak, układ z przerzutkami lub bez nich.

Z czego składa się rower? Głównymi częściami są koła, rama, siodełko, kierownica i komponenty. Koło rowerowe składa się z piasty, szprych, obręczy, opony i dętki. Każda część koła może wymagać innych właściwości materiału. Rama jest sercem roweru jako kompletnej jednostki funkcjonalnej. Znaczenie doboru materiału powinno zależeć od wytrzymałości i wagi. „Komponenty” to nazwa branży rowerowej dla ruchomych części mechanicznych: wszystko oprócz koła, ramy, siodełka i kierownicy. Niektóre przykłady elementów roweru to: tarcze hamulcowe rowerowe, przerzutki, korba, klocki hamulcowe do rowerów, przerzutka przednia, przerzutka tylna, suporty rowerowe, kaseta i łańcuch rowerowy.

Sprawdź również: Jak złożyć rower? Składanie roweru od podstaw

Części rowerowe w naszej ofercie:

Rama to szkielet roweru, do którego przykręcone są wszystkie elementy. To przez wybór jej odpowiedniego rozmiaru dopasowujemy rower do siebie. Ma ona zapewnić jak największy komfort podróży, więc nie powinna być ani za mała, ani za duża. Poza ramą, pozostałe elementy możemy z czasem zmienić na lepsze, a łatwiej niż wymienić ramę, jest kupić nowy rower. Najpopularniejszym materiałem do budowy ram jest aluminium, zaś w przypadku rowerów sportowych z wyższej półki – karbon. Stalowe elementy spotykamy coraz rzadziej. Najczęściej używane są do budowy prostych rowerów miejskich.

Niezależnie od rodzaju roweru, czy jest to rower górski czy szosowy, trekkingowy czy miejski, ramy zbudowane są bardzo podobnie. Główny trójkąt zbudowany jest z rury podsiodłowej – to ta, w którą wsuwamy siodło i jednocześnie ta sama, której długość mówi o rozmiarze roweru. Rozmiary rowerów podajemy w calach (głównie w rowerach górskich) oraz w centymetrach (w szosówkach). Rura podsiodłowa połączona jest z główką ramy za pomocą górnej rury. Od jej długości zależy, jaką sylwetkę na rowerze przyjmiemy. Długa rura to sylwetka bardziej położona, aerodynamiczna stosowana w rowerach sportowych. Krótsza, bardziej komfortowa, stosowana jest w rowerach miejskich i trekkingowych. W modelach przeznaczonych dla kobiet górna rura jest poprowadzona znacznie niżej. Widoczne jest to szczególnie w rowerach miejskich i trekkingowych, gdzie niskie jej usytuowanie ma na celu ułatwienie wsiadania i zsiadania kobietom w spódnicach czy sukienkach. Również wysokość główki ramy ma wpływ na komfort jazdy. Wysoka główka ramy powoduje, że nasza sylwetka jest bardziej wyprostowana, niska – bardziej pochylona. Rama roweru to także tylny trójkąt, do którego przykręcone jest koło. Od jego długości zależy stabilność jazdy oraz zwrotność roweru. Zastosowanie odpowiedniego materiału do budowy ramy oraz zestawienie w odpowiedniej konfiguracji długości poszczególnych rur i kątów, pod jakimi są połączone rury, tworzy nam konkretny rodzaj roweru.

Sprawdź również: Jaki rozmiar ramy roweru do wzrostu? Tabela

Do wspomnianej wcześniej główki ramy przymocowany jest widelec. Może być on wykonany tak jak rama roweru – ze stali, aluminium lub karbonu. Możemy mieć również widelec amortyzowany. W główce ramy umieszczone są dwa łożyska, które odpowiadają za jej płynne działanie. Do sterowania rowerem służy kierownica połączona z widelcem przy pomocy mostka. W zależności od rodzaju roweru, stosowane są różne kierownice: proste i lekko gięte – w rowerach górskich, crossowych i trekkingowych, baranki – w szosowych, oraz kierownice typu jaskółka – w rowerach miejskich. Długość mostka oraz jego kąt ma wpływ na aerodynamikę oraz komfort jazdy.

Sprawdź również:

Regulacja kierownicy w rowerze - jaka wysokość będzie odpowiednia?

Jak ustawić siodełko w rowerze na prawidłowej wysokości?

Kolejny niezbędny element do poruszania się rowerem to koło. Zbudowane jest z obręczy, na którą nałożona jest opona z dętką lub sama opona, jeżeli mamy do czynienia z oponą bezdętkową (system tubuless). Obręcze, podobnie jak ramy, najczęściej zbudowane są z aluminium, w rowerach sportowych – z karbonu, a w popularnych, miejskich może do ich wykonania być użyta jeszcze stal. W zależności od rodzaju roweru mamy rożne średnice obręczy. W rowerach górskich stosowane są obręcze 26, 27,5 oraz 29 cali, szosowych i trekkingowych 28 cali, w miejskich 26 i 28 cali. W rowerkach dziecięcych mamy odpowiednio mniejszej średnicy koła: 24-, 20-, 12- a nawet 10-calowe. Obręcz połączona jest z piastą szprychami. Piasta, na której kręcą się koła, zbudowana jest z co najmniej dwóch łożysk i osi. Oś koła to element łączący je z widelcem w przypadku przedniego koła i tylnym trójkątem ramy w przypadku tylnego koła. Osie kół rowerowych są w środku puste, co pozwala na zastosowanie szybkozamykaczy. Umożliwia to szybkie i beznarzędziowe zdjęcie koła, gdy „złapiemy kapcia".

Sprawdź również:

Centrowanie koła - jak wycentrować koło w rowerze?

Wymiana dętki w rowerze - Instrukcja krok po kroku
Wymiana piasty w rowerze – jak to zrobić samodzielnie?

Od tego, jakie hamulce są użyte w naszym pojeździe, zależy też budowa zastosowanych kół. W przypadku hamulców szczękowych i typu V-brake ścianki obręczy kół muszą być odpowiednio grubsze i wzmocnione, ponieważ trą o klocek. Hamulce tarczowe wymagają z kolei odpowiednich piast, do których można przykręcić tarcze. Piasta przednia stosowana w rowerach trekkingowych i miejskich może mieć wbudowane dynamo. Piasta tylna z kolei posiada bębenek z mechanizmem zapadkowym, na który zakłada się kasetę z trybami.

Koło to również opony. W zależności od roweru i stylu jazdy, mogą to być bardzo wąskie, z delikatnie zarysowanym bieżnikiem, stosowane w rowerach szosowych tzw. szytki, grube opony z agresywnym bieżnikiem stosowane w rowerach górskich czy węższe opony z lekkim bieżnikiem i wkładką antyprzebiciową stosowane w rowerach trekkingowych i miejskich. Oczywiście rodzajów kół i opon jest dużo więcej. To, jakie powinniśmy zastosować, zależy od rodzaju posiadanego roweru oraz typu tras i aktywności, jaką preferujemy.

Sprawdź również:

Rozmiar opon rowerowych - jak je czytać oraz dobrać?

Na jaki osprzęt do roweru zwracać uwagę przy zakupie?

Napęd w rowerach od lat jest przenoszony za pomocą łańcucha. Są próby jego ulepszenia i zastąpienia paskami lub wałem, bo łańcuch też ma przecież swoje wady, ale w dalszym ciągu nie wynaleziono efektywniejszego przeniesienia napędu. Nogi w rowerze kręcą mechanizmem korbowym. Są to dwa ramiona z pedałami połączone osią z zębatką. Kręcąc korbą za pomocą łańcucha, napęd przenoszony jest na zębatkę przymocowaną do piasty tylnego koła. W taki sposób, obracając pedałami, wprawiamy rower w ruch. Aby ułatwić osiąganie większych prędkości oraz jazdę w trudniejszym terenie, rowery wyposażone mogą być w dwie przerzutki: przednią i tylną. Przerzutka przednia zmienia przełożenia mechanizmu korbowego, który może być wyposażony w dwie, a nawet trzy tarcze. Tylna przerzutka obsługuje zębatki kasety (wolnobiegu), których może być od 6 do nawet 12. Biegi przerzutki zmieniamy przy pomocy manetek (dźwigni zmiany biegów) umieszczonych na kierownicy. W rowerach szosowych manetki do zmiany biegów zintegrowane są z dźwigniami hamulcowymi i nazwane są klamkomanetkami. Manetki z przerzutkami połączone są linką.

Sprawdź także:

Kaseta a wolnobieg - czym się różnią?

Wymiana korby w rowerze

Do świata roweru wkracza coraz więcej elektroniki. Najnowsze przerzutki nie dość, że są elektroniczne, to jeszcze sterowane są bezprzewodowo. Trzeba tylko pamiętać, aby co jakiś czas naładować akumulatorki.

Sprawdź również:

Regulacja przerzutek – jak wyregulować przerzutki w rowerze?

Jak odkręcić pedały w rowerze?

Zaraz po napędzie, kolejny niezbędny w naszym rowerze jest układ hamulcowy. Budowa starszych modeli hamulca jest dość prosta w działaniu, ale jego nowe wersje już nie. Zadaniem ich jest szybkie, skuteczne (niezależnie od warunków pogodowych czy terenowych) oraz bezpieczne zatrzymanie roweru. Hamulce mogą być uruchamiane za pomocą pedałów przez obrót nimi do tyłu. Mamy w tym przypadku do czynienia z hamulcem nożnym typu torpedo, umieszczonym w piaście tylnego koła. Pozostałe dostępne hamulce uruchamiane są ręką przez pociągnięcie dźwigni (klamki) hamulca umieszczonej na kierownicy. Hamulce uruchamiane ręcznie to hamulce szczękowe lub tarczowe. Siła z dźwigni hamulcowej przenoszona jest na szczęki lub zaciski za pomocą stalowej linki lub płynu hamulcowego. W hamulcach szczękowych i jego różnych odmianach (U-break czy V-break) hamowanie polega na zaciśnięciu klocków hamulcowych przymocowanych do szczęk na obręczy koła. W hamulcach tarczowych z kolei jest to działanie klocków umieszczonych w zacisku hamulca na tarczę przymocowaną do piasty koła. Tarcza koła może mieć różną średnicę. Im jest ona większa, tym lepszy jest efekt hamowania. Najczęściej spotykana jest 160-milimetrowa, ale w rowerach górskich można spotkać tarcze nawet o średnicy 203 mm.

Sprawdź również:

Jakie tarcze hamulcowe do roweru wybrać?

Regulacja hamulców w rowerze - co musisz wiedzieć?

Amortyzator w rowerze górskim to element niezbędny. W przypadku rowerów używanych w terenie nie ma on na celu poprawy komfortu podróżowania, ale jego zadaniem jest głównie zapewnienie jak najlepszej przyczepności. W rowerach przeznaczonych do szybkich zjazdów po bardzo trudnych ścieżkach, stosowana jest również amortyzacja tylnego koła za pomocą tzw. dampera. Jest to rower z pełnym zawieszeniem zwany potocznie „full” – posiadający amortyzację przedniego i tylnego koła. Amortyzatory stosowane w rowerach górskich w zależności od trudności terenu w jakim się poruszają, mogą mieć od 80 do 200 mm skoku, a nawet więcej. Obecnie praktycznie w każdym rowerze poza szosowym spotkamy amortyzator, ale w rowerach innych niż górskie, jego głównym zadaniem jest poprawienie komfortu jazdy, a dopiero na dalszej pozycji znaczenie ma poprawa przyczepności. Amortyzatory w rowerach miejskich czy trekkingowych mają też znacznie mniejszy skok. Jest on wielkości rzędu od 50 do 80 mm. W rowerach miejskich i trekkingowych w celu poprawy komfortu jazdy stosowane są też amortyzowane sztyce podsiodłowe.

Sprawdź również: Regulacja amortyzatora w rowerze

Budowa roweru to nie tylko rama i koła. To również błotniki i osłona łańcucha w rowerze miejskim oraz obowiązkowe oświetlenie i dzwonek na kierownicy. Zgodnie z obowiązującym prawem rower poruszający się po ulicach powinien posiadać co najmniej jeden sprawny hamulec, z tyłu czerwone światło odblaskowe oraz czerwone światło świecące (może być światło migające), z przodu światło świecące na biało lub żółto (może być światło migające) oraz wspomniany sygnał dźwiękowy o nieprzeraźliwym dźwięku.

Sprawdź również: Obowiązkowe wyposażenie roweru

Powrót