Balans bieli – co to jest? Jak go ustawić?

Poradniki Eksperta

W klasycznej fotografii, mieliśmy do czynienia właściwie tylko z dwoma rodzajami błon fotograficznych: do światła sztucznego i dziennego. Błony do światła sztucznego stosuje się w studio lub w domu, przy świetle żarowym. Błon zrównoważonych do światła dziennego, należy używać przy świetle dziennym lub z lampą błyskową. Fotografia cyfrowa, wprowadziła zagadnienie temperatury barwowej na zupełnie inny poziom. Bez względu na to, co fotografujemy, jest jedna rzecz, którą powinniśmy wiedzieć o świetle – nie każde światło jest sobie równe. To, co można zobaczyć jako białe światło z różnych źródeł, może w rzeczywistości mieć różne kolory lub tak zwane temperatury barwowe. Balans bieli WB (ang. White Balance), to proces kompensacji barw obrazu zarejestrowanego przez matrycę dla temperatury barwowej oświetlenia, jakie towarzyszyło wykonaniu zdjęcia, w celu przedstawienia kolorów w sposób najbardziej naturalny lub satysfakcjonujący odbiorcę. Dokładne zrozumienie pojęcia balansu bieli i sposobu jego działania, jest bardzo ważne w fotografii cyfrowej, ponieważ nieprawidłowe ustawienie, może zrujnować zdjęcie, czy dodać wszelkiego rodzaju niechciane przebarwienia.

Bezpośrednie światło słoneczne w południe, jest uważane za „normalną” temperaturę barwową, więc wszystkie źródła światła, są porównywane do tego standardu. Na przykład światło z żarówki, wydaje się bardziej pomarańczowe, niż światło słoneczne. Po przeciwnej stronie widma, zacienione obszary wydają się bardziej niebieskie, niż światło słoneczne. W fotografii określamy te różnice jako „cieplejsze” i „chłodniejsze”, niż nasz neutralny punkt odniesienia światła słonecznego. Jeśli w aparacie zostanie zastosowane nieprawidłowe ustawienie balansu bieli, obrazy okażą się nienaturalne ze złymi odcieniami skóry i zmianami kolorów.

5 400,24 zł	Cena przed obniżką
5 369,00 zł	Najniższa cena

Temperatura barwowa jest mierzona w kelwinach (K) i jest fizyczną właściwością światła. Istnieje duży margines rozbieżności między różnymi źródłami światła, nawet jeśli wydają się dokładnie takie same. Światło słoneczne w południe, może mieć inną temperaturę barwową, niż o zachodzie słońca. Neutralna temperatura barwowa (światło słoneczne w południe) wynosi od 5 200 do 6 000 K. Większość zewnętrznych lamp błyskowych, jest fabrycznie ustawiona w tym zakresie, co oznacza, że w zasadzie próbują imitować światło słoneczne. Płomień świecy ma temperaturę barwową około 1 500 K, a oświetlenie domowe, czyli żarówka (ciepła/pomarańczowa) ma temperaturę barwową około 3 000 K, natomiast pochmurne niebo i cień (zimna/niebieska), ma temperaturę barwową około 8 000 K, gdy mocno zachmurzone niebo nawet 10 000 K.

Jeśli wiesz, jaka jest temperatura barwowa, balans bieli powinien być dość łatwy do zrozumienia. Jak sama nazwa wskazuje, balans bieli równoważy temperaturę barwową obrazu, czyli dodaje przeciwny kolor do obrazu, próbując przywrócić neutralną temperaturę kolorów. Zamiast białych kolorów, które wydają się niebieskie lub pomarańczowe, powinny pojawić się białe, po prawidłowym zbalansowaniu bieli obrazu. Najprościej rzecz ujmując, balans bieli w fotografii cyfrowej oznacza dostosowanie kolorów tak, aby obraz wyglądał bardziej naturalnie.

Regulacja balansu bieli, jest bardzo łatwa. Większość aparatów ma opcję ręcznego ustawiania lub regulacji balansu bieli. Te ustawienia różnią się, w zależności od producenta i modelu aparatu, ale jest kilka typowych ustawień wstępnych:

Auto (A) – domyślne ustawienie balansu bieli, w którym aparat użyje wbudowanego miernika światła, aby określić, jaki rodzaj oświetlenia oświetla scenę i podejmie próbę odpowiedniej kompensacji. Najczęściej wykorzystywany podczas fotografowania w formacie RAW;
Żarówka (żarówka) – używany wyłącznie z żarówkami wolframowymi. W przeciwnym razie, obraz będzie wyglądał na bardzo niebieski;
Fluorescencyjne (świecąca tuba) – używany, jeśli zdjęcia wyglądają na zbyt zielone lub gdy są oświetlone jarzeniówkami;
Bezpośrednie światło słoneczne (słońce) – używane podczas fotografowania na zewnątrz, gdy na obiekt świeci słońce;
Lampa błyskowa (Lightning Bolt) – używana podczas korzystania z lampy błyskowej w aparacie;
Cloudy (Cloud) – używany w pochmurne dni lub w cieniu. Daje cieplejsze obrazy niż światło słoneczne;
Cień (Dom z cieniem) – dobry do fotografowania zachodów słońca i cieni;
Wybierz temperaturę barwową (K) – umożliwia ręczną zmianę wartości w Kelwinach (zwykle od 2 500 do 10 000);
Preset (PRE) – służy do dopasowywania kolorów z kartą balansu bieli.

Jeżeli fotografujemy w formacie RAW, warto ustawić aparat na „Auto” i pozwolić aparatowi ustalić prawidłowy balans bieli. Dzięki AWB, sprzęt sam ocenia fotografowaną scenę i decyduje o najlepszym balansie bieli. Zwykle odwołuje się do neutralnego koloru, takiego jak biały lub szary, aby określić prawidłowy balans bieli. W zależności od aparatu i fotografowanej sceny, wyniki mogą być różne, od idealnych do niezbyt bliskich. Można wtedy ten parametr zmienić później, w oprogramowaniu do przetwarzania zdjęć.

W przypadku korzystania z automatycznego balansu bieli w aparacie, wyniki będą się różnić w zależności od warunków oświetleniowych, w jakich fotografujemy. Na przykład, jeśli fotografujemy w świetle dziennym, balans bieli zwykle będzie wyglądał prawidłowo. Niestety, mieszane oświetlenie może powodować problemy z AWB, więc nadal potrzebne będzie dostosowanie balansu bieli w oprogramowaniu do przetwarzania końcowego. Nawet światło dzienne, może oszukać automatyczny balans bieli. Jeśli robimy zdjęcia w formacie JPEG, będziemy mogli dokonać tylko niewielkich korekt balansu bieli na zdjęciach. Dopóki fotografujemy w formacie RAW, znajomość temperatury barwowej różnych źródeł światła, nie jest tak ważna. Większości fotografów zatem, powinno wystarczyć zrozumienie podstawowej koncepcji temperatury barwowej. Ważna jest wiedza, jak i kiedy dostosować balans bieli, czy to w aparacie przed zarejestrowaniem zdjęcia, czy później w oprogramowaniu do obróbki końcowej.