Zdaniem eksperta
Co to jest trójkąt ekspozycji?
Udostępnij przez:
Ekspozycja, a właściwie jej wartość, jest wynikiem interakcji trzech głównych czynników: przysłony, czasu otwarcia migawki oraz ISO. Te trzy parametry aparatu i obiektywu współpracują ze sobą, regulując ilość światła docierającego do powierzchni światłoczułej (przysłona i czas otwarcia migawki) oraz czułość powierzchni (film lub cyfrowe ISO). To one tworzą trójkąt ekspozycji – te trzy ramiona równobocznego trójkąta wspólnie określają ekspozycję obrazu.
Dostosowując każde ustawienie, możesz rozjaśnić lub przyciemnić obraz. Regulując wszystkie trzy ustawienia razem, można uzyskać piękne, szczegółowe zdjęcie – czyli dobrze naświetloną fotografię. Idealna ekspozycja to podstawowy cel fotografii. Zbyt ciemny obraz wygląda na zamazany i traci szczegóły w cieniach, podczas gdy zbyt jasny – wygląda oślepiająco i traci szczegóły w prześwietleniach.
Jeśli potrafisz opanować trójkąt ekspozycji, możesz zacząć konsekwentnie uzyskiwać właściwe ekspozycje. Nauczenie się, jak modyfikować te ustawienia i kiedy to zrobić, może pomóc w ulepszeniu fotografii, zapewniając większą kontrolę nad zdjęciami.
Trójkąt ekspozycji – ramię przysłony
Przysłona (albo apertura) to otwór w obiektywie, przez który wpada światło na film lub matrycę światłoczułą. Sposób jej działania jest dość intuicyjny: im szersza przysłona, tym więcej światła dociera do czujnika aparatu i tym jaśniejszy jest wynikowy obraz. Przysłona jest określana jako f/stop w liczbach takich jak: f/1,4, f/2,8, f/4, f/5,6, f/8, f/11, f/16, f/22.
Ten system numeracji może początkowo wydawać się mylący, ale w rzeczywistości jest dość łatwy do zrozumienia: im niższa liczba, tym szersza przysłona (i jaśniejszy obraz). Jeśli więc fotografujesz w bardzo ciemnych warunkach, możesz użyć przysłony f/2,8. Przysłona wpływa jednak nie tylko na jasność obrazu. Ma to również wpływ na głębię ostrości, która odnosi się do tego, jak duża część zdjęcia jest wyostrzona. Szeroka przysłona (mała liczba f/) sprawi, że obraz będzie mniej ostry, podczas gdy wąska przysłona (duża liczba f/) spowoduje, że obraz będzie bardziej ostry. Przy przysłonie ustawionej na f/3,5 i f/5 (niskie liczby) tło jest bardzo rozmyte. Gdy zmniejszysz przysłonę do f/11, uzyskasz mniej rozmycia – zawęź ją jeszcze bardziej, aż do f/22, a rozmycie prawie całkowicie zniknie.
Trójkąt ekspozycji – ramię czasu otwarcia migawki
Gdy naciskasz spust migawki, aparat otwiera migawkę i robisz zdjęcie. Jeśli przesłona pozostaje otwarta przez dłuższy czas, przepuszcza dużo światła, które działa na czujnik i daje jaśniejszą ekspozycję. Siłą rzeczy – jeśli migawka otwiera się i zamyka w ułamku sekundy, wpuszcza bardzo mało światła, co daje ciemniejszą ekspozycję. Czas otwarcia migawki zapisywany jest w ułamkach sekundy: 5s, 1s, 1/60s, 1/250s, 1/1000s, 1/4000s i tak dalej.
Jeśli fotografujesz w nocy i potrzebujesz jasnego obrazu, możesz użyć długiego czasu naświetlania – podczas gdy fotografujesz w jasnym świetle słonecznym, a obrazy stają się jasne, możesz ustawić krótszy czas naświetlania. Czas otwarcia migawki nie tylko wpływa na ekspozycję, ale też na ostrość obrazu.
Musisz pamiętać, że czas otwarcia migawki współpracuje z przysłoną i ISO, aby uzyskać ostateczną ekspozycję. O to właśnie chodzi w trójkącie ekspozycji; zmienne razem osiągają pożądany wynik. Aby dostosować szybkość migawki, po prostu obróć odpowiednie pokrętło i ustaw aparat w trybie priorytetu migawki lub trybie ręcznym.
Trójkąt ekspozycji – ramię czułości ISO
Ustawienie ISO kontroluje czułość na światło czujnika aparatu cyfrowego. W aparacie na film ISO odnosi się do światłoczułości danego materiału filmowego. Dzięki nowym technologiom w aparatach cyfrowych czujnik światłoczuły może zmieniać czułość ISO, a zatem czułość na światło w zależności od dostępnego światła. Wartości ISO obejmują 50, 100, 200, 400, 800, 1600, 3200 i tak dalej. Im wyższa czułość ISO, tym jaśniejsza ekspozycja. Jeśli więc fotografujesz wieczorem, a Twoje zdjęcia wciąż wychodzą ciemne, możesz podnieść czułość ISO ze 100 do 1600. A jeśli fotografujesz w dzień, a Twoje zdjęcia nadal wychodzą jasne, możesz obniżyć czułość ISO od 400 do 100. Musisz jednak pamiętać, że im wyższe ISO, tym bardziej zaszumione (lub ziarniste na filmie) będą Twoje zdjęcia. Szum zmniejsza ostrość, więc często dobrym pomysłem jest utrzymywanie czułości ISO na jak najniższym poziomie, zakładając, że masz odpowiednią ekspozycję.
Trójkąt ekspozycji to współpraca trzech zmiennych: ISO, przysłony i czasu otwarcia migawki. Dlatego nie zawsze będziesz używać ISO do zwiększania lub zmniejszania jasności. Zamiast tego możesz zwiększyć czułość ISO, aby zwiększyć szybkość migawki i zamrozić akcję. Możesz też zwiększyć czułość ISO, by zawęzić przysłonę w celu zwiększenia głębi ostrości.
Jak dostosować ISO? Musisz ustawić aparat w trybie Program, Preselekcja przysłony lub Tryb Ręczny, a następnie użyć odpowiedniego przycisku, pokrętła lub przełącznika, aby wprowadzić niezbędne zmiany.
Trójkąt ekspozycji – jak z niego korzystać na co dzień
Najpierw należy przełączyć aparat w tryb ręczny. W trybie ręcznym można niezależnie regulować czas otwarcia migawki, przysłonę i czułość ISO, dzięki czemu można uważnie obserwować efekty każdej zmiennej. Następnie warto ustawić ISO na podstawową opcję aparatu (często ISO 100). Kolejny krok to ustawienie przysłony. W tym momencie musisz spojrzeć na pasek ekspozycji aparatu, który znajduje się w dolnej części wizjera. Jeśli aparat wskazuje wartość Plus (+), obraz jest prześwietlony; jeśli aparat wskazuje wartość Minus (-), oznacza to, że obraz jest niedoświetlony. Ustaw czas otwarcia migawki tak, aby pasek ekspozycji wskazywał średnią wartość, czyli 0.
Ostatni krok to ustawienie czasu otwarcia migawki – zadaj sobie pytanie, czy jest zbyt wolny, aby uzyskać ostry obraz? Jeśli odpowiedź brzmi „nie”, to możesz zrobić zdjęcie. Jeśli odpowiedź brzmi „tak”, musisz zwiększyć szybkość migawki, a następnie zwiększyć czułość ISO lub poszerzyć przysłonę – w zależności od tego, co wydaje się mniej szkodliwe dla ostatecznego obrazu.
Dlatego trójkąt ekspozycji ma dwa cele w fotografii:
- reguluje ekspozycję w celu uzyskania szczegółowego wyniku,
- umożliwia dostosowanie czasu otwarcia migawki, przysłony lub ISO przy jednoczesnym utrzymaniu stałej ekspozycji.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
