Poradniki Eksperta

Zdaniem eksperta

Migawka w aparacie – jak działa?

 2023-07-31 

Od początku istnienia fotografii, podczas naświetlania kliszy trzeba było regulować czas, jaki jest potrzebny do prawidłowej ekspozycji. Wielkie aparaty skrzynkowe migawki nie miały – obiektyw odsłaniał i zasłaniał fotograf. Pierwsza, mechaniczna migawka po raz pierwszy została zastosowana przez fizyków Fizeau i Foucaulta w 1845 roku. Był to prosty typ zapadkowy, który umożliwiał fotografowanie przy czasach rzędu około 1/20s.

W roku 1883 polski wynalazca Stanisław Jurkowski skonstruował i opatentował mechanizm, który znamy jako migawkę szczelinową — składała się z ona dwóch lub więcej równolegle prowadzonych taśm stalowych, lub płóciennych i stąd jej nazwa. Migawka w aparacie fotograficznym to jeden z dwóch podstawowych elementów, dzięki którym fotograf ma wpływ na rejestrowany obraz.

Migawka szczelinowa

Migawka ta montowana jest w aparacie fotograficznym możliwie najbliżej filmu lub matrycy światłoczułej. Migawka szczelinowa składa się z kilku pasków — lamelek — nachodzących na siebie i zasłaniających film lub matrycę. Paski mogą być ustawione poziomo lub pionowo, jednak najpopularniejsze rozwiązanie to lamelki poziome. Działanie migawki szczelinowej jest zależne od użytego czasu naświetlania. Przy czasach od najdłuższych do około 1/250s wszystkie paski migawki są odsuwane na początku cyklu naświetlania, a film lub matryca ulegają naświetleniu. Inaczej migawka w aparacie pracuje przy czasach krótszych od 1/250s. W tym przypadku naświetlanie matrycy odbywa się etapowo: najpierw, na około 1/2000s otwiera się pierwsza lamelka, potem kolejne — na ten sam czas.


Z takiej specyfiki pracy migawki wynika, że gdy czasy otwarcia są krótkie, a matryca naświetlana jest pasek po pasku, uniemożliwia to wykonywanie zdjęć z lampą błyskową, oraz wprowadza pewne zniekształcenia obrazu dla bardzo szybko poruszających się obiektów. Z tego powodu, czas 1/250s oddzielający czasy umownie (zwane długimi) od krótkich stanowi granicę synchronizacji lampy błyskowej. Błysk lampy trwa najczęściej około 1/1000s, czyli mieści się w czasie 1/250s, gdy matryca jest całkowicie odsłonięta. Migawka szczelinowa powszechnie używana jest w lustrzankach małoobrazkowych, pełnoklatkowych i mniejszego formatu (APS-C, 4/3) oraz aparatach kompaktowych z wymienną optyką.

Migawka centralna

Migawka zwana też irysową umieszczona jest we wnętrzu obiektywu lub tuż za nim. Składa się z kilku, kilkunastu elementów wykonanych z bardzo cienkiej blaszki w kształcie sierpa, rozmieszczonych symetrycznie wokół osi optycznej aparatu, tworząc okrągły otwór o regulowanej średnicy. Migawka centralna w niektórych obiektywach pełni jednocześnie rolę przysłony. Po wyzwoleniu migawki elementy irysowe najpierw zachodzą na siebie, zasłaniając całkowicie dopływ światła, następnie, po podniesieniu lustra w korpusie aparatu, następuje błyskawiczne rozsunięcie elementów migawki do wybranego otworu względnego. Po upływie zadanego czasu naświetlania następuje ponowne zamknięcie migawki z dużą prędkością (przyspieszenia elementów mechanizmu osiągają do 10G).


Mimo że migawki irysowe mają ograniczenia, jeśli chodzi o krótkie czasy naświetlania, najczęściej mieszczą się w zakresie od 1/500s do 1/1000s, to oferują lepszą synchronizację z błyskiem przy najkrótszym czasie otwarcia. Konstrukcja migawki centralnej umożliwia bowiem synchronizację z lampą błyskową w pełnym zakresie oferowanych czasów.

Migawka elektroniczna

Stosowana jest przede wszystkim w smartfonach i aparatach kompaktowych. W przypadku migawki elektronicznej nie ma żadnych elementów, które zasłaniają matrycę. Po naciśnięciu spustu migawki następuje wyłączenie matrycy, następnie jej ponowna aktywacja, a po określonym czasie naświetlania odczyt zarejestrowanych przez sensor wartości. Matryca jest wystawiona na ekspozycję cały czas, dzięki czemu może na bieżąco wyświetlać obraz na ekranie LCD. Migawka elektroniczna daje fotografom realne korzyści.


Do głównych zalet zaliczają się: ultrakrótkie czasy naświetlania, bezgłośna praca i brak ruchomych elementów, które zużywają się w trakcie użytkowania aparatu. Różnicę między migawką tradycyjną a elektroniczną widać wyraźnie — w najbardziej wydajnych modelach aparatów migawka mechaniczna osiąga maksymalnie 1/8000s, w przypadku migawki elektronicznej minimalny czas ekspozycji może wynieść aż 1/40000s. Pozwala to na większą kontrolę ekspozycji, na przykład na uzyskanie małej głębi ostrości podczas fotografowania w ostrym słońcu.

Migawka hybrydowa

To właściwie połączenie migawki szczelinowej i elektronicznej, stosowane jest w niektórych prostszych modelach lustrzanek, gdyż pozwala zastosować tańszą migawkę mechaniczną, a jednocześnie zachować krótkie czasy naświetlania. Dzięki takiemu rozwiązaniu aparat może nie tylko pracować ciszej, ale też wykonywać wysokiej jakości zdjęcia w serii z prędkością nawet 12 klatek na sekundę. Użycie migawki hybrydowej, która rozpoczyna ekspozycję elektronicznie, a przerywa poprzez przysłonięcie matrycy kurtyną migawki mechanicznej, powoduje, że nie wystąpi zniekształcenie obrazu, a migawka pozostanie względnie cicha, jednak wciąż będziemy ograniczeni czasami migawki mechanicznej.

Lustrzanki w naszej ofercie:

Powrót

Właściciel serwisu: TERG S.A. Ul. Za Dworcem 1D, 77-400 Złotów; Spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym w Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000427063, Kapitał zakładowy: 40 618 750 zł; NIP 767-10-04-218, REGON 570217011; numer rejestrowy BDO: 000135672. Sprzedaż dla firm (B2B): dlabiznesu@me.pl INFOLINIA: 756 756 756