Wymiana piasty w rowerze – jak to zrobić samodzielnie?

Choć zdarza się to rzadko, to i rowerowa piasta może ulec uszkodzeniu. Dzieje się tak przede wszystkim w wyniku braku jej serwisowania, czyli wyczyszczenia co jakiś czas łożysk piasty i nałożenia nowego smaru oraz zlikwidowania luzów. Gdy smar jest wyschnięty ze starości lub – co często się zdarza – wypłukany podczas mycia myjką ciśnieniową pod wysokim ciśnieniem, koła nie mają właściwego smarowania. Występujące wówczas tarcie powoduje w pierwszej fazie wytarcie rowków w konusach, a następnie bieżniach samej piasty. O ile w pierwszym przypadku konusy można spróbować wymienić, to w przypadku uszkodzenia bieżni trzeba wymienić całą piastę. Piasta może również ulec pęknięciu, a obręcz koła – uszkodzeniu. Może to być spowodowane zużyciem chociażby w wyniku zmęczenia materiału. Wówczas, aby naprawić koło, musimy je rozebrać na poszczególne elementy, ponieważ czeka nas wymiana piasty w rowerze. Należy powykręcać szprychy, tak aby piasta i obręcz były oddzielnie, a następnie zapleść koło z nową piastą.

Uszkodzona piasta to nie tylko większe opory toczenia, wyhamowujące szybko rower podczas jazdy, ale i ciężej przerzucające się biegi, a również gorzej działające hamulce. W skrajnych przypadkach duże luzy powstałe w wyniku tarcia spowodują, że koło będzie bujało się na boki, przez co tryby kasety nie będą idealnie równoległe względem pozostałych elementów napędu, co utrudni zmianę biegów, zaś hamulce zarówno tarczowe jak i szczękowe będą obcierały o klocki podczas pokonywania zakrętów. Próba zlikwidowania luzu w piaście poprzez ciaśniejsze dokręcenie nakrętek skutkować będzie ciężkim obracaniem się koła z nieprzyjemnymi szarpnięciami. Wymiana piasty w rowerze może nie jest łatwym zadaniem, ale każdy może je wykonać samodzielnie.

Podczas zakupu nowej piasty jest kilka rzeczy, na które powinniśmy zwrócić uwagę, aby nie dołożyć sobie dodatkowych problemów ani kosztów. Jeżeli chcemy tylko wymienić piastę na nową, na pewno musi zgadzać się liczba otworów na szprychy w kołnierzu piasty. Najlepiej też kupić piastę, której kołnierz będzie tej samej średnicy – wtedy nie będzie czekała nas wymiana szprych, w innym przypadku musimy też się z tym liczyć. Co prawda fachowcy twierdzą, że przy każdym zaplataniu koła powinno się stosować nowe szprychy i nyple, ponieważ stare, ponownie wkręcane, nie mają już takiej wytrzymałości i mogą szybciej pękać. Nasza nowa piasta powinna mieć też oś tej samej średnicy oraz szerokości, jeżeli chcemy jej używać w tym samym rowerze. Pod uwagę należy też wziąć zastosowany system hamulcowy roweru i to czy piasta ma możliwość zamocowania tarcz hamulcowych. Jeżeli tak, to w jakim systemie: czy na 6 śrub, czy w systemie centerlock. Jeżeli nie dopilnujemy tych parametrów, nie uda nam się z powrotem zamontować nowo złożonego koła w rowerze.

Rowery w naszej ofercie:

Piasta rowerowa to tuleja kręcąca się na łożyskach, która ma generować jak najmniejsze opory toczenia podczas obracania się.

Pod względem zastosowanego łożyskowania możemy wyróżnić dwa rodzaje piast: na łożyskach kulkowych (klasycznych) oraz na maszynowych. W pierwszym rozwiązaniu kulki umieszczone są między bieżnią piasty a konusem. Do zalet tego rozwiązania należy łatwość regulacji, niska waga, a także lepsze uszczelnienie. Regulacja polega na odpowiednim dokręceniu konusów, tak aby został skasowany luz i jednocześnie aby koło swobodnie się kręciło. Zaletą piast rowerowych na łożyskach maszynowych jest natomiast łatwy serwis. To zamknięte między bieżniami kulki, które – jeśli się zużyją – należy po prostu w całości należy wymienić. Wada to większa masa i wyższe koszty serwisu. Z drugiej strony jednak, jeżeli patrzymy na sam serwis piast, to w przypadku kulkowych wystarczy samo czyszczenie, a następnie smarowanie, zaś w przypadku maszynowych – tylko wymiana. Ale gdy dojdzie do zużycia bieżni w piastach kulkowych, wymiana całej piasty będzie na pewno droższa i bardziej skomplikowana niż samych łożysk.

Rozwój technologii rowerowej spowodował, że obecnie piasty występują w kilku standardach. Osie mogą mieć różne grubości i szerokości, a także różne systemy mocowania w rowerze. Przez długi czas królowały piasty z osiami o średnicy 9 mm z zapięciem na samozamykacz. W poszukiwaniu większej sztywności kół zaczęto wprowadzać grubsze osie piast oraz system ich montażu. Z przodu stosuje się obecnie oś 15 mm, a z tyłu 12 mm. Koła nie są zaciskane szybkozamykaczami, ale wkręcane w ramę roweru lub widelca. Z czasem, dla jeszcze większej poprawy sztywności kół, a bardziej w celu równomiernego rozłożenia napięcia między szprychami, wprowadzono szersze piasty. Jest to tzw. system boost. Przednia piasta stała się szersza ze 100 do 110 mm. Tylna zaś urosła ze 142 do 148 mm. Tak więc obecnie, najczęściej stosowanym rozmiarem piast w rowerach górskich jest z tyłu opcja 148 mm na 12 mm, a z przodu 110 mm na 15 mm.

Jak widzimy, dobranie złej szerokości piasty lub średnicy osi zupełnie uniemożliwi jej montaż w rowerze. Są jednak jeszcze inne niuanse, na które musimy zwrócić uwagę, choćby to, czy w naszym rowerze jest bębenek z nałożoną kasetą, a może wolnobieg. To także musimy uwzględnić podczas zakupu piasty.

Aby sytuacja z zatartą piastą się nie powtórzyła, należy ją co jakiś czas serwisować. Sprawdzać czy nie występują luzy na łożyskach i czy jest odpowiednia ilość smaru. Sam smar powinien być czysty, nie powinien być zmieszany ani z wodą, która go rozrzedza i zmniejsza jego właściwości smarujące, ani z piaskiem, który uszkadza konusy, kulki i bieżnie. Unikajmy mycia roweru myjką ciśnieniową w okolicach piast, a także suportu i pozostałych miejsc, w których pracują łożyska. Wymiana piasty w rowerze może nie jest specjalnie trudna, ale nie należy też do łatwych czynności. Jest na pewno czasochłonna i w zależności od tego, jakiej klasy sprzęt posiadamy, może sporo kosztować. Na pewno tańsze okaże się dbanie, aby serwisować rower na czas.