Aktualnie większość treści konsumujemy przez Internet, lecz wiele osób nadal korzysta z darmowej, ogólnodostępnej telewizji naziemnej. W tym kontekście pojawia się pojęcie „multipleks telewizyjny”, które bywa mylone z samymi kanałami czy nadajnikami. W poradniku wyjaśniamy, czym jest i jak działa?
Multipleks telewizyjny, w dużym uproszczeniu, to cyfrowa „paczka” kanałów, które przesyłane są wspólnie w jednym sygnale radiowym. W tradycyjnej, analogowej transmisji, jeden kanał zajmował jedną częstotliwość. W przypadku naziemnej telewizji cyfrowej sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Dzięki takiemu kodowaniu danych możliwe jest przesyłanie kilku programów w tym samym paśmie, bez zakłóceń i przy lepszej jakości obrazu oraz dźwięku. To właśnie tę grupę kanałów przesyłanych razem nazywamy multipleksem. Każdy nadawany jest na jednej, konkretnej częstotliwości, a odbiornik dekoduje go i rozdziela na poszczególne programy.
W Polsce system multipleksów zorganizowany jest w taki sposób, by objąć swoim zasięgiem całą populację, przy jednoczesnym zachowaniu przejrzystości struktury. Każdy multipleks telewizyjny (oznaczony jako MUX-1, MUX-2, MUX-3, MUX-4, MUX-6 itp.) zawiera konkretne kanały, często przypisane tematycznie lub właścicielsko. Na przykład jeden może zawierać programy informacyjne i ogólnorozrywkowe, inny kanały publiczne, a jeszcze inny specjalistyczne, jak muzyczne czy edukacyjne. To, które odbierzesz, zależy od dostępnych w Twoim rejonie multipleksów oraz od parametrów technicznych urządzenia, z którego korzystasz. Dzięki technologii DVB-T2, która zastąpiła starszy standard DVB-T, możliwe było zwiększenie liczby kanałów w jednym multipleksie bez pogarszania jakości sygnału.
Nowy standard umożliwia nie tylko transmisję w rozdzielczości HD, ale też efektywniejsze zarządzanie pasmem. To właśnie dzięki DVB-T2 oraz kodekowi HEVC możliwe było poszerzenie oferty bez konieczności uruchamiania dodatkowych częstotliwości, co w praktyce oznacza więcej kanałów dla użytkownika bez żadnych opłat. Modernizacja ta wymagała jednak od widzów posiadania kompatybilnych telewizorów lub dekoderów. Urządzenia starszego typu nie są w stanie poprawnie odbierać sygnału nadawanego w nowym standardzie.
Jeśli zastanawiasz się, jak zwiększyć liczbę kanałów w telewizji naziemnej, pierwszym krokiem powinno być upewnienie się, że Twój telewizor lub dekoder obsługuje DVB-T2 z kodekiem HEVC. Tylko wtedy masz pewność, że odbierzesz wszystkie aktualnie nadawane multipleksy. Drugim elementem jest sama instalacja antenowa – musi być ona skierowana na najbliższy nadajnik, a jej jakość oraz położenie mają bezpośredni wpływ na to, ile kanałów uda się odebrać. W wielu przypadkach wystarczy zmiana położenia anteny pokojowej, jej wymiana na zewnętrzną lub zastosowanie wzmacniacza sygnału, by uzyskać dostęp do dodatkowych multipleksów.
W Polsce nadawanych jest obecnie kilka multipleksów ogólnokrajowych, a także regionalnych. Kanały telewizji naziemnej przypisane do MUX-1, MUX-2 i MUX-3 obejmują podstawowe programy publiczne i komercyjne. MUX-4 to multipleks telewizyjny płatny, który wymaga zakupu specjalnego dekodera i subskrypcji, natomiast MUX-6 rozszerza ofertę o kolejne kanały tematyczne, również dostępne bezpłatnie. Dostępność każdego z nich zależy jednak od regionu kraju oraz zasięgu nadawczego, dlatego nie wszystkie odbiorniki będą w stanie odebrać pełny zestaw multipleksów.
W przypadku problemów z odbiorem warto sprawdzić mapę zasięgu dostępnych multipleksów i porównać ją z lokalizacją swojej anteny. Czasem wystarczy niewielka korekta ustawienia lub podłączenie odbiornika kierunkowego, by pojawiły się nowe programy. Dodatkowo, w związku z ciągłą rozbudową infrastruktury i zmianami w przydziale częstotliwości, warto co kilka miesięcy ponownie przeszukać kanały. Telewizory z funkcją automatycznego strojenia pozwalają zrobić to jednym przyciskiem, dzięki czemu można mieć pewność, że żaden nowy kanał nie zostanie pominięty.
W Polsce w ramach multipleksów dostępnych jest ponad trzydzieści darmowych kanałów oferujących różnorodne treści. W MUX‑1 znajdziesz stacje rozrywkowe i muzyczne takie jak Eska TV, TTV, Polo TV, Antena HD, Stopklatka TV, Fokus TV, TV Trwam i Wydarzenia 24. MUX‑2 to kanały komercyjne wysokiej popularności: Polsat, TVN, TV4, TV6, TV Puls, Puls 2, TVN 7 i Super Polsat. Trzeci „pakiet” został opanowany przez produkty telewizji polskiej: TVP 1, TVP 2, TVP Info, TVP 3 (kanały regionalne), TVP Sport, Historia, Kultura oraz TVP ABC. MUX-6 rozszerza ofertę o TVP Dokument, TVP Nauka, TVP Rozrywka, Alfa TVP, TVP World, TVP Polonia czy TVP Kobieta. Natomiast MUX‑8 dostarcza kanały takie jak Metro, Zoom TV, Nowa TV, WP, Republika czy wPolsce24.
Zobacz także: Jak sprawdzić, czy telewizor ma DVB-T2 HEVC?
Dla widzów korzystających z odbioru naziemnego wiedza o strukturze multipleksów to nie tylko ciekawostka, ale praktyczna pomoc w rozwiązywaniu codziennych problemów z jakością sygnału lub dostępnością konkretnych kanałów. Warto wiedzieć, że każda paczka programów przesyłana jest z określonym parametrem mocy i z innego nadajnika, dlatego odbiór MUX-1 może być stabilny, podczas gdy MUX-6 działa z zakłóceniami. W takiej sytuacji kluczowe może być dobranie odpowiedniego typu anteny – siatkowej, logarytmicznej lub panelowej – oraz właściwego przewodu koncentrycznego, który nie tłumi sygnału.
Nie bez znaczenia są również działania podejmowane przez regulatorów rynku medialnego. Urząd Komunikacji Elektronicznej oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji decydują o zawartości poszczególnych multipleksów, co oznacza, że oferta może się zmieniać. Pojawiają się nowe kanały, a inne znikają lub się zmieniają. Dlatego użytkownicy telewizji naziemnej powinni śledzić aktualności na temat zmian w eterze – pozwala to zareagować odpowiednio wcześnie i cieszyć się pełną ofertą programową.
Podsumowując, multipleks telewizyjny to podstawa działania naziemnej telewizji cyfrowej, umożliwiająca odbiór wielu kanałów w jednej transmisji. Dzięki rozwojowi standardu DVB-T2 oraz zwiększeniu liczby ogólnodostępnych multipleksów, widzowie mogą dziś korzystać z szerokiego wyboru kanałów – informacyjnych, rozrywkowych, edukacyjnych i regionalnych – bez konieczności opłacania abonamentów czy instalowania telewizji satelitarnej. Wystarczy odpowiedni sprzęt, dobrze ustawiona antena i aktualna konfiguracja odbiornika, by cieszyć się pełnią możliwości, jakie oferuje współczesna, cyfrowa telewizja naziemna.