Gdy już wybrałeś procesor oraz kartę graficzną, przychodzi czas na zakup pamięci RAM. Obok wcześniej wspomnianych, jest to komponent, który w największym stopniu wpływa na wydajność komputera Przygotowany przez nas ranking pamięci RAM ułatwi Ci wybór konkretnego modułu do Twojego „peceta”. Znajdziesz w nim modele standardowe jak i wyposażone w podświetlenie RGB. Z części poradnikowej dowiesz się jakie parametry mają znaczenie, gdy wybierasz pamięć RAM. Ranking zawiera dziesięć modeli w standardzie DDR4 i pojemności 16 GB. Na dziś jest to optymalny wybór dla większości użytkowników.
Za co odpowiada pamięć RAM?
Zanim zaczniemy ranking pamięci RAM, przyda nam się trochę wiedzy teoretycznej oraz praktycznej. RAM w „pecetach” znajduje zastosowanie jako pamięć operacyjna. Oznacza to, że są w niej przechowywane rozkazy do procesora, które następnie ten pobiera i przetwarza poprzez jednostki wykonawcze. Mówiąc zaś nieco jaśniej, w pamięci RAM przechowywane są programy, które aktualnie są przez Ciebie wykorzystywane oraz informacje, z których korzystają i wyniki ich pracy. Po wyłączeniu komputera zawartość pamięci RAM jest kasowana. Odznacza się ona znacznie większą szybkością i krótszymi czasami dostępu niż pamięci stosowne w nowoczesnych dyskach SSD. Na wydajność pamięci wpływa kilka głównych parametrów – częstotliwość taktowania, opóźnienia oraz oczywiście pojemność. Obecnie nowe komputery wyposażone są w pamięć RAM typu DDR4 lub DDR5, w zależności od platformy oraz płyty głównej.
Taktowanie pamięci RAM
Częstotliwość taktowania pamięci RAM jest jej podstawowym parametrem. Im jest większa, tym szybsza jest transmisja danych oraz maksymalna przepustowość transferu. Obecnie większość procesorów oraz płyt głównych bez problemu obsługuje pamięci RAM o wysokiej częstotliwości taktowania, pod warunkiem kompatybilności z profilami Intel XMP. To duża zaleta, ponieważ wystarczy włożyć pamięci do slotów, aktywować w UEFI profil XMP i dobiorą one optymalną częstotliwość taktowania oraz opóźnienia. To, jaka jest odpowiednia częstotliwość taktowania, zależy od przeznaczenia komputera. W praktyce biorąc pod uwagę stosunek ceny do wydajności, zalecamy obecnie wybór pamięci o częstotliwości pracy przynajmniej 3200 MHz. Oferują one dobrą wydajność oraz są dostępne w relatywnie przystępnych cenach. Wybór mniej wydajnych pamięci jest po prostu nieopłacalny, w najlepszym przypadku zaoszczędzisz co najwyżej kilkanaście złotych.
W topowym komputerze gamingowym pamięć również ma duże znaczenie, dlatego możesz zdecydować się na moduły o wyższej częstotliwości taktowania. Optymalnym wyborem są te o częstotliwości 3600 MHz. Są niewiele droższe, a sporo wydajniejsze. Polecamy je, jeśli masz nieco większy budżet. Powyżej tych rejonów wkraczamy już w segment hi-end, czyli pamięci o częstotliwości taktowania 4000 MHz lub większej. To propozycja dla najbardziej wymagających graczy, którzy planują również podkręcanie. Producenci stosują wyselekcjonowane kości pamięci, które poradzą sobie podczas pracy z wysokimi częstotliwościami taktowania oraz niskimi opóźnieniami. Jeszcze większą częstotliwość taktowania mają pamięci typu DDR5, o czym piszemy w dalszej części poradnika.
Opóźnienia pamięci RAM
Kolejnym z ważnych parametrów, które uwzględnia ranking pamięci RAM, są opóźnienia CL. Ten współczynnik określa czas, jaki upływa od wysłania żądania dostępu przez kontroler pamięci do otrzymania przez niego informacji. Im więc opóźnienia są niższe, tym lepiej, ponieważ dane są wymieniane szybciej. W praktyce głównym podawanym przez producentów parametrem jest CAS Latency, oznaczany literami CL lub po prostu CAS, dla pamięci typu DDR4 o częstotliwości taktowania 3200 MHz wynosi 16. Jednak wraz ze wzrostem częstotliwości taktowania, zazwyczaj opóźnienia również rosną. Dla pamięci taktowanych częstotliwością 4000 MHz typowym opóźnieniem CAS jest 18. Jedynie nieliczne, wyselekcjonowane moduły są w stanie osiągnąć przy tej częstotliwości niskie opóźnienie na poziomie np. 16, a co za tym idzie, są one nieco droższe.
Oprócz opóźnienia CAS występują również inne parametry, jak opóźnienie RCD, RP, RAT czy CR. Do typowego komputera dobrym wyborem będzie pamięć o częstotliwości taktowania 3200 MHz i opóźnieniach na poziomie CL16. Jednak jeśli masz większe wymagania, składasz np. hi-endowy zestaw gamingowy, to szukaj po prostu jak najwyżej taktowanych pamięci, z jak najmniejszymi opóźnieniami, w Twoim budżecie. Jeśli Twoja płyta główna na to pozwala, masz możliwość podkręcenia pamięci RAM, czyli zwiększenia częstotliwości taktowania oraz zmniejszenia opóźnień. Metodą prób i błędów możesz znaleźć stabilną kombinację, która zapewni najlepszą wydajność.
Ile RAM-u potrzebuję?
Można powiedzieć, że RAM-u i pieniędzy nigdy za wiele, zatem warto wiedzieć ile kupić pamięci, żeby nie wydać zbyt dużo. Sklasyfikowane przez nasz ranking pamięci RAM zestawy mają pojemność 16 GB, co na dziś jest optymalnym wyborem. Jak wspominaliśmy, w RAM-ie swoje dane przechowują aktualnie użytkowane aplikacje. Korzyści z dużej ilości pamięci są więc jasne. Przełączanie pomiędzy programami trwa krócej, jeśli korzystasz z kilku aplikacji jednocześnie, to będą one działać wydajnie. Dziś nawet przeglądarka internetowa jest w stanie zagospodarować dużą ilość pamięci, zwłaszcza jak masz uruchomione kilka okien i w każdym jest kilkanaście zakładek.
Jako absolutne minimum zalecamy dzisiaj 8 GB pamięci RAM, ale jedynie w komputerach przeznaczonych do pracy biurowej. Jednak znacznie lepszym wyborem jest zestaw pamięci o pojemności 16 GB. Obecnie jest to wystarczająca wartość do zastosowań multimedialnych oraz większości gier. Nieco wyższe wymagania mają specyficzne tytuły. Na większej ilości pamięci korzysta np. Call of Duty: Warzone, które lepiej utrzymuje płynność animacji podczas gry. Jeśli Twoje ulubione gry mają większe wymagania względem pamięci, zalecamy 32 GB pojemności. To także dobry wybór dla profesjonalistów pracujących w aplikacjach graficznych, inżynierskich czy produkcji wideo. We wspomnianych zastosowaniach profesjonalnych ogólnie króluje zasada: im więcej RAM-u tym lepiej, dlatego po prostu wybieraj ilość pamięci wg własnego budżetu. Współczesne płyty główne dla platform AM4 oraz LGA1700 obsługują do 128 GB pamięci RAM.
Ile modułów wybrać?
Konsumenckie płyty główne na platformach LGA1700 oraz AM4 dysponują dwoma lub czterema gniazdami pamięci, co pozwala na obsadzenie maksymalnie 64 lub 128 GB. Kupując pamięć RAM zawsze instaluj ją w parach, czyli przynajmniej dwóch modułach o takiej samej pojemności, np. 2 x 8 GB. Dzięki temu pamięć będzie pracowała w tzw. trybie dual channel (dwukanałowym), a to oznacza wykorzystanie dwóch kanałów o przepustowości 64 bitów, które dają razem 128 bitową magistralę. Dzięki temu przesył danych pomiędzy pamięcią RAM a kontrolerem jest szybszy.
Wybierając pamięci miej też na uwadze perspektywę rozbudowy. Przykładowo, gdy kupisz moduły w specyfikacji 2 x 8 GB i w przyszłości będziesz chciał dołożyć kolejny taki sam zestaw, to nie będziesz już miał możliwości rozbudowy, gdy będziesz potrzebował większej ilości pamięci. Jeśli przewidujesz, że w przyszłości Twoje wymagania względem ilości RAM-u będą rosły, to zdecydowanie lepiej już na samym początku wybrać jak największe moduły, np. 2 x 16 GB zamiast 4 x 8 GB. Warto też dodać, że sporadycznie w niektórych płytach głównych po obsadzeniu banków pamięci zdarzają się problemy ze stabilnością, podczas pracy z profilem XMP czy przy podkręcaniu. W takich sytuacjach należy bowiem dostosować parametry pracy do wszystkich czterech kości RAM.
Pamiętaj, że dokupując pamięć RAM do posiadanych już modułów, najlepiej, abyś po prostu wybrał taką samą parę zarówno pod względem pojemności jak i częstotliwości taktowania. Jednak w praktyce użycie modułów o innych parametrach również nie powinno przynieść żadnych problemów.
Więcej RAM-u, czy szybszy RAM?
Kupując pamięci RAM, możesz się zastanawiać, czy w danym budżecie lepiej wybrać np. konfigurację 2 x 16 GB 3200 MHz, czy 2 x 8 GB 4400 MHz. Z naszej perspektywy korzystniejszy jest zakup pamięci o większej pojemności. Największy wpływ na komfort pracy mają momenty, gdy pamięć RAM się „zapycha”. Taka sytuacja ma miejsce, gdy np. uruchomiłeś dużo aplikacji w tle i każda z nich zajmuje jakąś część pamięci. Przy większej pojemności do takich sytuacji będzie dochodzić znacznie rzadziej, ponieważ aplikacje będą dysponowały większą przestrzenią. Dzięki temu komputer będzie działał stabilniej.
Pamięci DDR4 czy DDR5
Ranking pamięci RAM prezentuje moduły DDR4. Są one najpopularniejsze, a na rynku zadebiutowały w 2014 r. Przez ten czas ceny zdążyły się ustabilizować i obecnie są bardzo przystępne. Jeśli składasz nowy komputer, to pamięci RAM DDR4 możesz zastosować zarówno na platformie AM4 jak i LGA1700.
Pamięci DDR5 na rynku zadebiutowały w 2020 r. Obecnie mogą być stosowane jedynie w płytach głównych z gniazdem LGA1700. Względem poprzedników oferują one kilka nowości. Przede wszystkim jest to obniżenie napięcia pracy oraz zwiększenie częstotliwości taktowania i opóźnień. Sprawia, to że pamięci DDR5 pozwalają na przesłanie większej ilości informacji. Dużym atutem jest obecność technologii XMP 3.0. To zaleta przede wszystkim dla osób podkręcających pamięci, ponieważ mogą zapisać konfigurację użytkownika. Dlatego jeśli zostaną zainstalowane w innym komputerze, to bez problemu odtworzysz ich tryb pracy.
Pamięć RAM DDR5 jest mniej przystępna cenowo i jej zastosowanie opłaca się w kilku przypadkach. Pierwszy z nich występuje, gdy przygotowujesz absolutnie bezkompromisowy zestaw i zależy Ci na jak największej wydajności, a cena nie gra roli. Drugim przypadkiem jest sytuacja, gdy wybierasz komponenty, które będą Ci długo służyć. DDR5 zadebiutowały w 2022 r. i prawdopodobnie ich następcy pojawią się na rynku nie wcześniej niż w 2026 r. Możesz więc już dziś kupić pamięć RAM, której będziesz użytkował przez kilka lat, po drodze wymieniając płytę główną czy procesor.
Pierwszy model prezentowany przez ranking pamięci RAM to PNY XLR8 Gaming Epic X RGB 16GB 4000MHz. Dzięki wysokiej częstotliwości taktowania jest bardzo dobrą propozycją dla wymagających użytkowników. Znajdzie zastosowanie w stacjach roboczych czy komputerach gamingowych. Kompatybilność z funkcją Intel XMP, pozwala na wygodne podkręcanie pamięci RAM, wystarczy wybrać przygotowany przez producenta profil. Zastosowany radiator dba o utrzymanie niskich temperatur oraz stabilność, a podświetleniem możesz sterować z poziomu takich aplikacji jak Asus Aura Sync, Gigabyte RGB Fusion, MSI Mystic Light Sync i Asrock Polychrome Sync.