Płyty główne
Podstawowym elementem każdego „peceta” jest płyta główna komputera. Na tym podzespole montowane są wszystkie najważniejsze komponenty, jak dyski twarde, procesor, karty rozszerzeń czy pamięć RAM. Jej wymiary określa standard ATX, który definiuje także rodzaj dostępnych złączy. Płyta główna do komputera powinna zapewnić możliwość rozbudowy. Składając zestaw komputerowy, należy zwracać uwagę na wiele elementów, ale najważniejszym z nich jest płyta główna. To na niej będą w przyszłości zamontowane podzespoły i to ona będzie odpowiadała za sprawną komunikację między nimi. Dlatego warto wiedzieć, do czego docelowo będzie służył nam komputer i jaką płytę główną należy zakupić.
Budowa płyty głównej
Zakup płyty głównej to wydatek, na którym nie powinno się oszczędzać. To w dużym stopniu od niej będzie zależało prawidłowe funkcjonowanie komputera. Na rynku można znaleźć płyty główne w różnych przedziałach cenowych. Różnią się one od siebie nie tylko marką (płyta główna MSI może - ale nie musi - znacząco różnić się od płyty głównej ASUS), ale także takimi czynnikami jak liczba i rodzaj dostępnych gniazd (PCIe, RAM DDR4) i portów (USB 3.0/3.1/typ C, M.2 dla dysków SSD, Thunderbolt, SATA III/SATA Express), jakość wykonania elementów (rezystorów, kondensatorów, cewek, tranzystorów), chłodzenie sekcji zasilania i wydajność układów sieciowych.
Jaką płytę główną wybrać do komputera?
Na samym początku musisz zwrócić uwagę przede wszystkim na procesor. Płyta główna komputera może obsługiwać CPU firmy Intel lub AMD, dlatego musi być dobrze dobrana. Następną ważną cechą jest maksymalna obsługiwana pojemność pamięci RAM. W najlepszych modelach może to być nawet 128 GB, które montuje się w czterech slotach. Płyta główna do komputera jest również wyposażona w złącza PCI-Express. Są one wykorzystywane do montażu kart rozszerzeń – najczęściej są to karty graficzne, a rzadziej sieciowe lub dźwiękowe – jeśli te wbudowane nie spełniają Twoich oczekiwań. Płyta główna powinna być dopasowana do zadań, jakie użytkownik stawia przed swoim komputerem. Wyróżnia się kilka głównych formatów płyt głównych:
- - ATX – to najpopularniejszyformat płyt głównych do komputera, które montowane są przede wszystkim w dużych obudowach typu Tower. Dzięki rozmiarom tego typu modeli posiadają one wystarczającą liczbę gniazd i złączy. Płyta główna ATX ma wymiary 305x244 mm. Ciekawe rozwiązania w tego typu formatach oferują na przykład płyty główne Gigabyte, w tym m.in. płyta główna 64GB.
- - Extended ATX – jest szerszy niż ATX - głębokość pozostaje na poziomie 305 mm, ale szerokość wzrasta do poziomu 277 mm. Tego typu płyty główne znajdują zastosowanie w komputerach pełniących funkcję serwera, mogą też służyć jako funkcjonalne jednostki dla profesjonalistów i graczy, ponieważ mają więcej przydatnych gniazd. Ze względu na wielkość wymagają jednak też większej obudowy komputera.
- - Micro-ATX – to z kolei zmniejszona płyta główna ATX. Jej niewielkie rozmiary (244x244 mm) pozwalają na montaż w mniejszych obudowach, ale kosztem ograniczonej ilością złączy i gniazd. To dobre rozwiązanie dla osób chcących oszczędzić nieco miejsca.
- - Mini-ITX – format miniaturowy o rozmiarach 170x170 mm, stosowany przede wszystkim w urządzeniach typu STB (set-top box), takich jak dekodery telewizyjne czy odtwarzacze DVD/Blu-Ray i tanich komputerach.
- - Płyty główne WTX – płyty główne większe od Extended ATX, ale montowane w podobnym celu - do serwerów i high-endowych komputerów. Ich kształt umożliwia instalację dodatkowych modułów. Płyta główna WTX może posiadać do 4 zasilaczy i obsługiwać 10 dysków twardych jednocześnie.
Należy pamiętać, że płyty główne powinny być dostosowane do procesora, jaki zamierzamy wykorzystać w naszym komputerze - jeśli na przykład użytkownik decyduje się na procesor z odblokowanym mnożnikiem – np. Core i5-7600K, Core i7-7820X lub Core i7-8700K – powinien wybrać płytę z odpowiednim chipsetem – Z270, X299 lub Z370 – które oferują funkcję podkręcania.
Jaki rozmiar ma płyta główna komputera?
Wymiary płyty głównej opisuje standard ATX i wynoszą one 305 x 244 mm. Cieszą się one dużą popularnością i są powszechnie wykorzystywane w „pecetach”. Jeśli jednak chcesz, żeby sprzęt był nieco mniejszy, to dobrym wyborem będzie płyta główna komputera w standardzie micro ATX. Jej rozmiary to 244 x 244 mm. Dysponuje ona jednak mniejszą liczbą złączy dla kart rozszerzeń, więc opcje rozbudowy będą nieco ograniczone. Najmniejsze, łatwo dostępne płyty główne, są wykonane w standardzie mini ITX a ich rozmiary to 170 x 170 mm.
Płyta główna do gier
Płyty główne do gier posiadają więcej funkcji niż standardowe modele. Z pewnością wyróżniają je:
- - porty dla myszek gamingowych i klawiatur gamingowych,
- - karty sieciowe optymalizujące ruch sieciowy pod kątem gier multiplayer,
- - bardzo dobrej jakości usprawnione układy dźwiękowe,
- - jakość wykonania i funkcjonalność – najlepsze i najtrwalsze rozwiązania, które przewidziano z myślą o budowie wydajnych komputerów.
Gracze to bardzo wymagająca grupa użytkowników komputerów, dlatego też mają większe wymagania i są w stanie więcej zapłacić za dobry sprzęt. Dlatego też producenci często w płytach głównych do gier dodają takie rozwiązania jak duży zestaw złączy, rozbudowana i wydajna sekcja zasilania i dodatkowe funkcje ułatwiające przyspieszanie komputera pod kątem wymagających gier PC. Zdajemy sobie sprawę, że wybór płyty głównej do komputera nie jest prostą sprawą, szczególnie dla osób, które swojego sprzętu mają zamiar używać sporadycznie.
Płyta główna z procesorem
Podstawowym elementem peceta jest płyta główna z procesorem, to te dwa elementy tworzą nierozłączony duet. CPU musi być dopasowany do gniazda instalacyjnego i kompatybilny z BIOS-em. Producenci procesorów projektują również chipsety, które następnie stosowane są w płytach głównych. Warto wybrać zaawansowaną platformę, ponieważ w późniejszym czasie pozwoli ona na znaczną rozbudowę.
Płyta główna z procesorem Intel
Jeśli jest Ci potrzebna płyta główna z procesorem Intel 10. Generacji, możesz wybrać modele na chipsetach H410, H470, B460 oraz Z490. Zaletą tej ostatniej będzie także obsługa najnowszych CPU z rodziny Rocket Lake (11. generacja). W tym celu wystarczy zaktualizować BIOS. Jeśli chcesz, aby płyta główna była z nimi kompatybilna od razu po wyjęciu z pudełka, musisz wybrać model z nowym chipsetem, np. H510, H570, B560 lub Z590. Pozwolą one na wykorzystanie pełni możliwości CPU oraz zapewnią ich stabilne działanie.
Płyta główna z procesorem AMD
Wyposażona w gniazdo socket AM4 płyta główna z procesorem AMD jest kompatybilna z układami Ryzen oraz Athlon. Dla większości użytkowników polecamy modele z chipsetami B550, które są dostępne w przystępnych cenach oraz wspierają wiele zaawansowanych funkcji jak np. magistrala PCI-Express 4.0. Dla najwydajniejszych procesorów AMD jak Ryzen 9, dobrym wyborem będzie płyta główna z układem X570 oraz mocną sekcją zasilania. Podczas wymagających prac musi ona zapewnić odpowiednią ilość energii, niezbędnej do utrzymania stabilności zestawu komputerowego.
Jak działa płyta główna do laptopa?
Podstawowym elementem każdego komputera jest płyta główna. Nie inaczej jest z notebookami. Jednak płyta główna od laptopa znacznie różni się od tej w komputerze stacjonarnym. Przede wszystkim część podzespołów, jak np. procesor, jest wlutowana, a kształt nie podlega standaryzacji. Jest on dopasowany do wymiarów obudowy. Integracja komponentów ma swoje plusy i minusy. Przede wszystkim dzięki temu płyta główna do laptopa jest mała, a to nie lada argument, jeśli chodzi o komputery przenośne. Jednak wymiana podzespołów ogranicza się zazwyczaj do dysku twardego oraz pamięci RAM. Możliwości rozbudowy konfiguracji są więc niewielkie. W ultrabookach płyta główna do laptopa ma najczęściej wbudowane wszystkie podzespoły i jakakolwiek awaria wymaga wymiany całości lub naprawy pojedynczych układów scalonych w wyspecjalizowanym serwisie.
Wymiana płyty głównej do laptopa
O ile w komputerze stacjonarnym wymiana płyty głównej nie stanowi większego problemu, to w laptopie proces ten jest bardziej skomplikowany. Przede wszystkim należy dostać się do jego wnętrza, co w wypadku np. ultrabooków może nie być łatwe i wymagać specjalistycznych wkrętaków do elektroniki. Po otwarciu obudowy należy odczepić od płyty głównej wszelkie dodatkowe elementy jak np. taśma matrycy czy akumulator. Następnie podłącz komponenty do nowego podzespołu. Pamiętaj, że jako zamiennik może być zastosowana tylko płyta główna do laptopa tej samej marki i modelu. Jeśli wymiana wydaje się być zbyt skomplikowana, to zleć ją profesjonalnemu serwisowi. Zobacz także produkty z kategorii: karta graficzna do gier, karta graficzna AMD, karta graficzna Nvidia, procesor Intel Core i5, procesor Intel Core i7, procesor Intel Core i9, procesor AMD Ryzen 5, procesor AMD Ryzen 7, procesor AMD Ryzen 9, dysk SSD, dysk m2 oraz zasilacz do komputera.
