Zdaniem eksperta
Wydawać by się mogło, że zmiana przerzutek w rowerze jest banalnie prosta i nie wymaga zaawansowanej wiedzy. Prawda jest jednak taka, że mało kto wie, jak i kiedy robić to w sposób poprawny. Odpowiednie używanie przerzutek zagwarantuje nie tylko większy komfort podczas jazdy na rowerze, ale także przedłuży żywotność tego elementu wyposażenia. Jak zmieniać przerzutki, kiedy to robić i dlaczego jest to tak ważne? Na wszystkie te pytania znajdziecie odpowiedź w naszym poradniku.
Na samym wstępie trzeba zrozumieć zasadę działania przerzutek w rowerze. Na kierownicy znajdują się dwie lub czasem tylko jedna dźwignia, do której podłączona jest metalowa linka. Biegnie ona wewnątrz lub na zewnątrz obudowy ramy roweru do zębatek znajdujących się na tylnym kole. Poprzez manipulację dźwignią zwalniamy lub naciągamy linkę, która następnie zmienia ułożenie łańcucha na zębatkach. W ten sposób można dopasować opór, z jakim rowerzysta będzie musiał się zmierzyć podczas jazdy. Jest to o tyle wygodne rozwiązanie, że nasz jednoślad może w łatwy i szybki sposób być dostosowany do warunków i rodzaju terenu, po którym się poruszamy. W sytuacji, gdy w rowerach miejskich nie jest to aż tak istotne i przerzutki często działają w nieco inny sposób niż te klasyczne, znane chociażby z rowerów miejskich, tak nadal warto dowiedzieć się, co dokładnie nam to da. Głównym zadaniem przerzutek jest nie tylko dostosowanie warunków do pedałowania, ale także zmiana prędkości. Poruszając się po ścieżce rowerowej możemy bez większych przeszkód włączyć ustawienia przerzutek, które sprawią, że opór będzie większy, ale tym samym osiągniemy znacznie większą prędkość. Sytuacja wygląda analogicznie na nierównym, górzystym nawet terenie, gdzie wybór mniejszego obciążenia, pozwoli nam na przemieszczenie się bez potrzeby wkładania w to dużej ilości siły. Zmniejszymy swoją prędkość, ale kosztem samej możliwości pokonania kolejnego wzniesienia we w miarę łatwy i komfortowy sposób.
Skoro wiemy już, jak działają przerzutki i jakie możliwości daje nam używanie ich, czas zastanowić się, jak zmieniać przerzutki. Z powyższego opisu można w łatwy sposób wywnioskować, że przerzutki należy zmieniać w zależności od warunków na trasie i stopnia jej trudności. Jest to jak najbardziej prawidłowe spojrzenie na sytuację i w większości przypadków kwestia decyzji o tym, którego ustawienia użyć w danej chwili, powinna w pełni zależeć od preferencji rowerzysty. Z czasem stanie się to wręcz odruchem, który uaktywni się w każdej sytuacji, w której poczujemy dyskomfort płynący z jazdy, czyli zbyt duży lub mały opór.
Najwięcej trudności sprawi wyczucie odpowiedniego momentu do użycia przerzutek. W sytuacji gdy posiadamy wyłącznie jedną manetkę do przerzutek, problem ten nie występuje. Pojawia się natomiast, gdy do dyspozycji mamy aż dwie manetki, sterujące różnymi funkcjami przerzutek. Musimy wiedzieć, w jakiej kolejności należy ich użyć, aby cała procedura odbyła się w odpowiedniej kolejności. Nie można używać najwyższych lub najniższych ustawień na obu przerzutkach, ponieważ spowoduje to zbyt duże lub zbyt małe naciągnięcie łańcucha. W przypadku drugim grozi nam, co najwyżej jego wypadnięcie z zębatek, ale jeśli przeszacujemy jego wytrzymałość, może nawet pęknąć.
Takiej usterki nie naprawimy w warunkach polowych i jeśli znajdujemy się z dala od domu, może oznaczać to długi marsz powrotny na piechotę. Nie powinno się zatem korzystać z najwyższych i najniższych przerzutek bez potrzeby. Największe napięcie łańcucha pojawi się, gdy będzie on pracował pod największym kątem. Optymalnym wyborem jest zatem pilnowanie tego, aby łańcuch pozostawał w linii prostej. Ma to duże znaczenie zarówno w rowerach z jedną manetką, jak i dwoma. Jak zmieniać przerzutki skutecznie? Trzeba pamiętać, że rower, który ma 30 przełożeń, rzadko kiedy będzie wykorzystywał więcej niż 12 – 20 z nich. Oczywiście przy założeniu, że będziemy pilnować się wytycznych, które opisaliśmy wyżej.
Zupełnie osobną kategorią przerzutek są te stosowane w rowerach szosowych. Tego typu jednoślady stają się coraz popularniejsze w naszym kraju, ale stosują zupełnie inną zasadę działania przerzutek. Jak zmieniać przerzutki w rowerze szosowym? Do dyspozycji mamy dwie manetki o różnych rozmiarach. Pierwsza z nich jest większa i służyć będzie do wrzucania wyższego biegu, poprzez naciśnięcie jej w stronę kierownicy. Manetka mniejsza natomiast służyć będzie do wrzucenia niższego biegu, również poprzez naciśnięcie jej w stronę kierownicy. Różnica wynika z tego, że podczas jazdy szosowej, rowerzysta powinien cały czas pozostać skupionym na trasie, a jego ręce przez cały czas muszą w pełni kontrolować kierownicę. Opisana zasada działania jest najpowszechniejsza w przerzutkach dla rowerów szosowych, ale można również spotkać inny projekt. Przerzutki są zmieniane na podstawie siły nacisku manetek. Lżejsze powoduje zrzucenie biegu, a silniejsze jego wrzucenie.
Jak zmieniać biegi w rowerze, aby cały mechanizm służył nam jak najdłużej? Przerzutki służą podczas jazdy, nigdy podczas postoju. Elementy, które są wówczas niepotrzebnie używane, szybciej się zużyją. Istnieje także prawdopodobieństwo, że zapomnimy, które ustawienie było tym wyjściowym i po ruszeniu z miejsca, cały mechanizm gwałtownie zmieni swoje ustawienia. Takie działania mogą wywołać nawet uszkodzenia mechaniczne. Należy również pamiętać o tym, żeby nie zmieniać przerzutek w trakcie zbyt gwałtownej jazdy i o zbyt duże wartości. Najlepszym wyjściem jest stopniowe dostosowywanie oporu do zmieniających się warunków, zamiast walczyć z nimi w imię udowodnienia sobie, że wciąż mamy siły do pedałowania. Przeskoczenie przerzutek z pozycji 10 do 1 również jest złym pomysłem, ponieważ może doprowadzić do zacięcia się mechanizmu, zablokowania lub zgubienia łańcucha. Stosując się do tych rad, będziecie wiedzieć, jak zmieniać przerzutki, aby ułatwić sobie i całemu mechanizmowi kolejne kilometry trasy.