Poradniki Eksperta

Zdaniem eksperta

Czas naświetlania – dlaczego jest ważny?

Data dodania: 09-10-2023

Rozpoczynając przygodę z fotografią trzeba wiedzieć o trzech podstawowych parametrach, z którymi będziesz miał do czynienia podczas fotografowania. Pierwszy z nich to wartość przysłony. To od otworu względnego obiektywu zależy, ile światła wpadnie na matrycę. Drugi parametr, który ma wpływ na jakość zdjęć to czułość matrycy aparatu. Im niższe ISO, tym jakość zdjęcia będzie lepsza, z kolei wyższe ISO to jaśniejsze zdjęcie. Trzecią, niezwykle ważną wartością, którą fotograf może zmieniać, to czas naświetlania. Jest to czas, w którym światło będzie wpadało przez otwór przysłony, a zatem on decyduje w głównej mierze o jakości technicznej zdjęcia.

Czas naświetlania – co można kontrolować?

To jeden z parametrów w fotografii, którym można w zasadzie dowolnie manipulować. Niezależnie od tego, czy pracujemy w trybie auto – wtedy wartością czasu naświetlania manipuluje aparat – zwykle z zadowalającym skutkiem, czy w trybie manualnym, w którym wszystko zależy od fotografa. Trzecia opcja to ustawienia programowe – półautomatyczne – wtedy możemy fotografować w trybie preselekcji przysłony lub preselekcji czasu. Takie ustawienia preferują fotografowie zawodowi, ponieważ tryb półautomatyczny pozwala na wykorzystanie danego parametru do osiągnięcia zamierzonego efektu, a ustawienia pozostałych reguluje aparat.

Co to jest czas naświetlania?

Czas naświetlania to jest czas otwarcia migawki, w którym naświetlany jest materiał światłoczuły – film lub matryca. Standardowo czasy otwarcia migawki liczone są w ułamkach sekundy, sekundach, a nawet, w niektórych aparatach, przy ustawieniu „B” (bulb), migawka aparatu będzie otwarta tak długo, jak długo będzie trzymany spust migawki. Jeśli mówimy o regulacji tego parametru, to musimy wiedzieć, że ma to szczególne znaczenie w warunkach słabego oświetlenia, lub wtedy, gdy chcemy uzyskać na zdjęciu jakiś dodatkowy, zamierzony efekt. W warunkach słabego oświetlenia konieczne są dłuższe czasy naświetlania, a jeśli taki długi czas naświetlania wybierzemy (na przykład kilka sekund), każdy ruch w kadrze zostanie odwzorowany na zdjęciu. 


Często takiego właśnie efektu oczekujemy – nocne zdjęcia słabo oświetlonej, ale ruchliwej ulicy, pokażą nam smugi świateł przejeżdżających samochodów i czytelne elementy stałego sztafażu – latarnie uliczne, znaki drogowe czy budynki. By takie zdjęcie uzyskać, powinniśmy zdecydować się na statyw, a jeśli jest taka możliwość, to wężyk spustowy albo samowyzwalacz. Unikniemy wtedy niepotrzebnych drgań aparatu, co niewątpliwie psuje zdjęcie. Trzeba pamiętać, że aby zdjęcie było prawidłowo naświetlone, ilość światła wpadającego przez przysłonę na matrycę aparatu musi być zrównoważona wydłużeniem czasu naświetlania – jeśli tak się nie stanie, zdjęcie będzie niedoświetlone. I na odwrót – zbyt długi czas naświetlania może spowodować, że zdjęcie będzie prześwietlone.

Regulacja czasu naświetlania

Regulacja czasu naświetlania daje różnorodne efekty – krótkie lub bardzo krótkie czasy pozwalają „zamrozić” ruch w kadrze. Odwrotny efekt daje długi czas naświetlania. W nocy będą to smugi świetlne, w dzień – zamglona smuga wody w rwącym potoku czy warkocz wodospadu. Warto na początku przeprowadzić wiele prób z ustawieniami czasu naświetlania, w różnych trybach pracy aparatu, ale fotografując ten sam kadr. Wtedy bardzo łatwo ocenimy, które zdjęcie jest tylko dobre, a które także interesujące i daje wiele do myślenia.


Ciekawe efekty możemy uzyskać, stosując czas B (bulb), który pozwala naświetlać klatkę tak długo, jak tylko się chce. Ograniczeniem jest tutaj tylko akumulator aparatu, który może się rozładować – wtedy przed wyłączeniem następuje zamknięcie migawki. Ten tryb sprawdza się świetnie podczas malowania światłem, zwłaszcza z wykorzystaniem pilota z interwałometrem, na którym można automatycznie ustawić czas, przez jaki ma być naświetlana scena. Tu także przyda się statyw, a w niektórych aparatach również blokada lustra podniesionego, dzięki czemu lustro podnosi się i blokuje w takiej pozycji przy pierwszym naciśnięciu spustu migawki, dopiero drugie otwiera pierwszą kurtynę.

Czas naświetlania – fotografia kreatywna

Długi czas naświetlania pozwala na ukazanie dynamiki ruchu poprzez rozmycie elementów, które ruszają się względem aparatu w trakcie naświetlania zdjęcia. Pozwala też sfotografować obiekty z natury nieuchwytne (jak błyskawice czy spadające gwiazdy), a właściwie zarejestrować ich ruch. W trybie priorytetu czasu Tv, który używany jest często przez fotografów sportowych, można zamrozić ruch i pokazać ostry, nierozmyty obiekt, co w tej fotografii ma znaczenie niebagatelne.


Jak ustawić czas naświetlania? To zależy od efektu, jaki chcemy osiągnąć, ale także od ilości światła fotografowanej sceny. W normalnych warunkach czas naświetlania musi być na tyle długi, żeby na matrycę padła wystarczająca ilość światła, i na tyle krótki, by obiekt był nieporuszony. Najczęściej używane czasy naświetlania to od 1/80 do 1/200 sekundy. Używanie czasów dłuższych z ręki często kończy się zdjęciami nieostrymi, rozmytymi.

Powrót

Właściciel serwisu: TERG S.A. Ul. Za Dworcem 1D, 77-400 Złotów; Spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym w Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000427063, Kapitał zakładowy: 40 618 750 zł; NIP 767-10-04-218, REGON 570217011; numer rejestrowy BDO: 000135672. Sprzedaż dla firm (B2B): dlabiznesu@me.pl INFOLINIA: 756 756 756