Chłodzenie pasywne procesora – co to jest?

Poradniki Eksperta

Każdy komputer, czy to laptop, czy stacjonarny, musi być wyposażony w układ chłodzenia, który odpowiada za utrzymanie właściwej temperatury pracy podzespołów. Oddaje on ciepło do otoczenia i powinien to robić efektywnie. Najprostszą budową charakteryzuje się chłodzenie pasywne, które wyróżnia brak jakichkolwiek ruchomych elementów, a przez to także całkowita bezgłośność. Nie są to jednak jego jedyne cechy, dlatego przygotowaliśmy poradnik, z którego dowiesz się, kiedy warto zastosować chłodzenie pasywne procesora oraz czy sprawdzi się ono w każdych warunkach.

Chłodzenie pasywne składa się przede wszystkim z radiatora. Jest on elementem odpowiadającym za odprowadzanie ciepła z układu scalonego, w tym przypadku procesora. Radiator jest mocowany bezpośrednio do rozpraszacza ciepła CPU, nazywanego również IHS. Pomiędzy procesorem a radiatorem, stosuje się również pastę termoprzewodzącą, która ma usprawnić oddawanie ciepła przez CPU. Efektywność odprowadzania ciepła, zależy od kilku czynników. Jednym z nich jest mocowanie. Radiator powinien być dociśnięty do procesora, aby jak najlepiej odbierał ciepło. Znaczenie ma również sama konstrukcja radiatora. Jest on zbudowany z metalu, np. aluminium oraz miedzianych rurek cieplnych (heat-pipe), których wnętrze jest wypełnione specjalną cieczą, ułatwiająca transport ciepła.

Heat-pipe jest umieszczony w podstawie chłodzenia komputera, która przylega bezpośrednio do IHS. Im bardziej rozbudowany jest radiator, tym więcej ma rurek cieplnych. Podstawowe chłodzenie pasywne procesora, będzie miało prawdopodobnie dwie rurki cieplne, a w tych najbardziej zaawansowanych, może ich być nawet osiem. Heat-pipe przekazuje ciepło na pozostałe elementy radiatora, które rozpraszają je. Są to tzw. finy, czyli ułożone bardzo gęsto płaskie blaszki, wykonane najczęściej z aluminium. Z uwagi na to, że chłodzenie pasywne nie ma żadnych elementów ruchomych, jak np. wentylator, jest praktycznie bezgłośne i nie ulega awariom. Jednak, aby skutecznie radziło sobie z obniżaniem temperatury bardzo wydajnych procesorów, radiator musi być bardzo rozbudowany, a przez to jest ciężki i zajmuje więcej miejsca.

Wentylator ARCTIC P14 PWM PST

40 00 zł

Wentylator ARCTIC P14 PWM PST

39 99 zł

Wentylator ARCTIC P8 PWM PST

35 00 zł

Wentylator ARCTIC P12 PWM PST

25 83 zł

39,99 zł	Cena przed obniżką
29,99 zł	Najniższa cena

Wentylator ARCTIC P12 PWM

129 00 zł

Chłodzenie aktywne od pasywnego różni się tym, że jest wyposażone w przynajmniej jeden wentylator. Zapewnia on obieg powietrza, które pozwala efektywniej odprowadzać ciepło. Dlatego chłodzenie aktywne jest skuteczniejsze niż pasywne i stosuje się je w większości zestawów komputerowych, w tym gamingowych. Oprócz tego, jest również tańsze. Wadą jest oczywiście emisja hałasu przez wentylator oraz konieczność podłączenia go do zasilania. Chłodzenie aktywne warto również regularnie czyścić, ponieważ kurz osadzający się na jego elementach może wpływać na skuteczność działania.

Dla wielu osób absolutna cisza jest największą zaletą jaką ma do zaoferowania chłodzenie pasywne procesora. Jednak ze względu na swoją efektywność, najlepiej sprawdzi się ono w komputerach o ograniczonej wydajności. Są to, np. „pecety” biurowe lub multimedialne, wyposażone w niskonapięciowe procesory i pozbawione dodatkowych elementów, które mogłyby hałasować. To także świetny wybór, jeśli chcesz przygotować komputer typu HTPC, który będzie wykorzystywany w salonie z telewizorem czy projektorem i nie chcesz, aby jego dźwięki Cię rozpraszały. Ciekawostką jest, że niektórzy producenci oferują nawet obudowy komputerowe, które w praktyce mogą działać jak chłodzenie pasywne i całą swoją powierzchnią rozpraszają ciepło. Są one przeznaczone właśnie do zestawów biurowych lub multimedialnych.

Nie tylko z uwagi na ograniczoną wydajność, chłodzenie pasywne procesora raczej nie jest stosowane w komputerach gamingowych. Jak wspomnieliśmy chwilę wcześniej, jego główna zaleta to bezgłośna praca. Tymczasem w komputerze gracza znajdziemy również inne elementy, jak chociażby karta graficzna czy zasilacz ATX, które zazwyczaj są wyposażone w chłodzenie aktywne. Jeśli więc inne elementy komputera emitują dźwięki, to stosowanie bezgłośnego chłodzenia pasywnego zupełnie mija się z celem. Lepszym wyborem będzie duży cooler wieżowy z dobrej jakości cichym wentylatorem, którego prędkość obrotową łatwo dopasujesz do swoich wymagań. Renomowani producenci oferują wentylatory, które emitują hałas na poziomie ok. 20dB, a to naprawdę niewiele. Alternatywę stanowi także wykorzystanie chłodzenia wodnego typu AiO, które również może pracować bardzo cicho.

Jeśli jednak jesteś zdecydowany, że w Twoim komputerze musi zagościć chłodzenie pasywne procesora, to powinieneś zwrócić uwagę na kilka parametrów. Ułatwią Ci one jego dobór do CPU.

Jak wspomnieliśmy, chłodzenie pasywne jest dosyć duże, dlatego na samym początku zwróć uwagę, czy po prostu zmieści się w Twoim komputerze. Dotyczy to przede wszystkim jego wysokości po zamontowaniu na płycie głównej. Powinna ona pozwalać na zamknięcie panelu bocznego obudowy. Oprócz tego, znaczenie ma jakość wykonania, więc sprawdź, czy radiator jest solidny i ciężki oraz czy został wyposażony w dużą liczbę rurek cieplnych.

Kolejną z istotnych cech, jest kompatybilność z gniazdem montażowym. Twoja płyta główna jest wyposażona w gniazdo procesora, np. AMD AM4 lub Intel LGA1200. Chłodzenie pasywne powinno mieć w zestawie pakiet akcesoriów montażowych do konkretnego gniazda procesora. Zazwyczaj producenci dołączają zestawy montażowe do kilku najpopularniejszych gniazd.

Ważnym parametrem jest również TDP, którego znajomość pozwoli Ci na dobór chłodzenia do rodzaju procesora. Określa ono maksymalną ilość wydzielanego przez CPU ciepła, które musi odebrać system chłodzenia. Wybór modelu o zbyt niskim TDP, może powodować, że procesor będzie się przegrzewał.

Jeśli zależy Ci na ciszy oraz dużej wydajności, ciekawym wyborem jest chłodzenie półpasywne. Obecnie jest powszechnie stosowane w kartach graficznych oraz niektórych modelach zasilaczy, a także coolerach CPU. Jak ono działa? Komputer jest wyposażony w czujniki, które monitorują temperaturę podzespołów. Chłodzenie półpasywne uzyskuje z nich informacje i włącza wentylator dopiero, gdy zajdzie taka konieczność, np. ze względu na wzrost temperatury, którego przyczyną jest działanie jakiejś wymagającej aplikacji. Gdy wykorzystujesz komputer, np. do prac biurowych czy innych, mniej obciążających zadań, wentylatory nie obracają się, a dzięki temu sprzęt jest praktycznie bezgłośny. Wybór chłodzenia półpasywnego będzie uzasadniony, jeśli zależy Ci na cichej pracy, ale nie chciałbyś rezygnować z dużej wydajności przygotowując, np. zestaw gamingowy, czy stację roboczą.

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zazwyczaj chłodzenie pasywne procesora będzie mniej wydajne i droższe niż aktywne. Jednak poza wartościami mierzalnymi, znaczenie mają również Twoje odczucia. Komfort pracy to dla wielu osób najważniejszy czynnik i bez wątpienia cichy komputer znacznie go zwiększa. Jeśli więc zależy Ci na tym, to faktycznie powinieneś wybrać chłodzenie pasywne procesora, jednak nie możesz pominąć kilku czynników.

Na poziom hałasu komputera wpływają bowiem również inne podzespoły jak zasilacz, karta graficzna czy dyski. Jeśli wystarczy Ci karta graficzna wbudowana w procesor, to również ona będzie chłodzona pasywnie. Jednak gdy do komputera potrzebujesz podłączyć kilka monitorów, może zaistnieć potrzeba skorzystania z dodatkowego GPU. W takiej sytuacji wybierz model, który również posiada chłodzenie pasywne lub przynajmniej półpasywne. Również większość standardowych zasilaczy jest wyposażona w wentylatory. Dlatego jeśli zależy Ci na absolutnej ciszy, powinieneś wyposażyć się w model z chłodzeniem pasywnym. Z kolei tradycyjny dysk HDD zastąp SSD, który nie ma ruchomych elementów jak głowica i obracające się talerze, więc jest bezgłośny. W ten sposób przygotujesz relatywnie wydajny oraz cichy komputer, który sprawdzi się w pracy biurowej i zadaniach multimedialnych.